Ελληνας: κατάρα ή προσευχή;

Έχετε ακούσει το τραγούδι του Στόκα σε περίοδο μεσουρανήματος των ΠΥΞ-ΛΑΞ «Να γυρίσεις όπως τα χελιδόνια»; Και ο προβληματισμός μου κρατάει χρόνια σαν την κολόνια, πού άραγε κατατάσσεται ο έρμος ο Έλλην: στους άξιους ή στα λαμόγια…

Κανένας άλλος λαός δεν έχει μπερδέψει τόσο πολύ την παγκόσμια κοινότητα. Η Ελλάδα που γέννησε το Σωκράτη, τον Πλάτωνα, τον Αριστοφάνη, τον Μίκη, το Χατζιδάκι, τη Μελίνα, τον Παπανικολάου, τον Καβάφη, τον Καββαδία, το Ρίτσο, είναι η ίδια που γέννησε όλους τους τύπους που δε θα χαλάσω το μελάνι μου για να τους αραδιάσω.

Πουθενά αλλού στον κόσμο δεν μπερδεύτηκαν τόσο πολύ οι αξίες και τα πρότυπα που δόθηκαν στα παιδιά. Από τη μια μάθαμε ως πιτσιρίκια να πιστεύουμε στην ενάρετη, αδούλωτη και ανυπότακτη ψυχή μας και από την άλλη ο περιβόητος Καραγκιόζης αποτέλεσε για γενιές επί γενεών την ψυχαγωγία μας. Ο μίζερος και αρχιτεμπέλαρος Καραγκιόζης- ποτέ μου δεν τον άντεξα- είχε ένα μακρύ χέρι και τους καρπάζωνε όλους χρησιμοποιώντας την κλάψα και την κακομοιριά για να επιβιώσει.

Πουθενά αλλού στον κόσμο δεν υπάρχουν μια πρωτεύουσα και μια συμπρωτεύουσα. Εδώ έχουμε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, διαλέξτε και πάρτε.

Λεβεντιά στην ψυχή ο έλληνας, λεβεντιά και στο παράστημα. Να σας θυμίσω τους φουστανελάδες της Πελοποννήσου, το πεντοζάλι της Κρήτης, τα ποντιακά ή τη λεβεντιά του ζεϊμπέκικου; Ποιος άλλος χορός στον κόσμο εκτός από τη ζεμπεκιά ξεσηκώνει τόσο την ψυχή των θεατών; Και πού αλλού στον κόσμο οι χοροί αυτοί εύκολα αντικαταστάθηκαν, για να μην πω ξεπουλήθηκαν για το R n B, ή το χαζοκούνημα στα μπαράκια.

Πουθενά αλλού στον κόσμο δεν αποτέλεσαν τα ψυχικά χαρίσματα ενός λαού τη σύνθεση τόσο μεγάλων αντιθέσεων. Εγκαρδιότητα, δημιουργικότητα, εφευρετικότητα, ευστροφία, αξιοπρέπεια, τόλμη, γενναιότητα, γενναιοδωρία, εντιμότητα, στοργικότητα από τη μια και πανουργία, κουτοπονηριά, ζηλοφθονία, συκοφαντία, φιλοπρωτία, έπαρση, αρχομανία, ιδιοτέλεια, απειθαρχία, ματαιοδοξία, επιπολαιότητα, καχυποψία και κουτοπονηριά από την άλλη. Πώς γίνεται και είμαστε δύο σε ένα, σαν το Vidal Sassoon, δεν το’χω καταλάβει. Και πώς γίνεται με τόσες αρετές να μη χρησιμοποιούμε το μυαλό μας για το καλό και να το στύβουμε για τις λαμογιές, πάλι δεν το’χω καταλάβει.

Έχει τα ελαφρυντικά του ο έλληνας για τη συμπεριφορά του. Πόλεμοι, κατακτήσεις κατάφεραν να διαστρέψουν τις αρετές σε κακίες. Μπορεί να κατανοείται, αλλά δε δικαιολογείται . Μας άξιζε άραγε η ΦΑΚΑ; (όπως αποκαλεί ο Μίκης Θεοδωράκης το ΔΝΤ στη συνέντευξη του στον Σταύρο Θεοδωράκη στα ΝΕΑ). Είναι άραγε ο τελευταίος που φυλάει Θερμοπύλες; Μπορεί η νοημοσύνη και η εργατικότητα του Έλληνα να μην αφανίσει τον ελληνισμό από τη γης;

Κάποτε οι Times της Ουάσιγκτον έκαναν ένα διαγωνισμό με χρηματικό έπαθλο που αφορούσε στο χαρακτηρισμό κάποιου λαού. Το βραβείο κέρδισε ένας δικαστής που έγραψε για τον Έλληνα. Μεταξύ άλλων και αληθινών είπε: « […] Μπροστά στο Δικαστήριο της αδέκαστης Ιστορίας ο έλληνας αποδείχθηκε ανέκαθεν κατώτερος από τις περιστάσεις παρ’ όλο που από άποψη διανοητική κατείχε πάντα τα πρωτεία. Ανέδειξε ένα Σωκράτη για να τον δηλητηριάσει, γέννησε το Βενιζέλο για να τον δολοφονήσει. Τη μια στιγμή κόπτεται για την αλήθεια και την άλλη στιγμή μισεί εκείνον που αρνείται να υπηρετήσει το ψεύδος.[…]. Παράδοξο πλάσμα, ατίθασο , περίεργο, ημίκαλο, ημίκακο, με αβέβαιες διαθέσεις και σοφόμωρο. Οικτίρατε τον, θαυμάστε τον, ταξινομείσθε τον, αν μπορείτε. Δεν θα τα καταφέρετε».