Ο Κύπριος νομπελίστας Χριστόφορος Πισσαρίδης δήλωσε πριν από δύο εβδομάδες στην «Καθημερινή» της Κυριακής ότι «στο μέλλον, ένα ρομπότ θα πάρει το Νομπέλ».
Η 4η βιομηχανική επανάσταση έχει ξεκινήσει και προκαλεί τεκτονικές αλλαγές στην ζωή μας και την καθημερινότητά μας. Είναι αλήθεια ότι ο κόσμος μας σήμερα είναι άλλος από αυτόν στον οποίο μεγαλώσαμε. Αύριο κιόλας θα υπάρχει ένας κόσμος που δεν θα έχει καμία σχέση με ό,τι γνωρίζουμε μέχρι σήμερα. Η επιστήμη, η τεχνολογία, οι ανάγκες του ανθρώπου αναμορφώνονται ριζικά. Και ενώ επηρεάζουν άμεσα τις ζωές μας, δεν αφομοιώνονται πλήρως από την κοινωνία μας λόγω της ταχύτητάς τους. Η Αμυνα και η Ασφάλεια είναι οι τομείς όπου κατά προτεραιότητα εφαρμόζονται οι τεχνολογικές εξελίξεις, ιδιαιτέρως στα ισχυρά και προηγμένα κράτη. Αυτό παίζει σημαντικό ρόλο σε έναν κόσμο που δεν έχει μάθει να ζει και να συνυπάρχει ειρηνικά. Μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια τρεις τεχνολογικές ανακαλύψεις θα κυριαρχήσουν παγκοσμίως και θα αποτελέσουν τα θεμελιώδη ορόσημα στους τομείς της Αμυνας και της Ασφάλειας. Αυτά είναι το 3D printing, τα UAVs (Unmanned Aerial Vehicle) και η τεχνητή νοημοσύνη.
Παρακολουθώντας τη διεθνή ειδησεογραφία και την επιστημονική έρευνα, εύκολα συμπεραίνει κάποιος ότι οι εξελίξεις στους τομείς της Αμυνας και της Ασφάλειας τρέχουν με την ταχύτητα του φωτός. Η Κίνα έχει τη δυνατότητα με ακτίνες λέιζερ να θέσει σε άμεσο κίνδυνο την ασφάλεια ενός αεροσκάφους τελευταίας γενιάς της ευρωατλαντικής συμμαχίας. Ο πρόεδρος Νετανιάχου εμφανίζεται στα διεθνή φόρα με ένα κομμάτι από ιρανικής προέλευσης UAV, που θεωρείται μεγάλος και προφανής κίνδυνος για την ασφάλεια της χώρας του. Η πολεμική βιομηχανία έχει την ευκαιρία να κατασκευάσει με 3D printing μαζικά, εντός λίγων ωρών, ό,τι σχεδιάζει. Κορυφαίοι επιχειρηματίες, διάνοιες της τεχνολογίας και της επιστήμης, συμφωνούν πως η τεχνητή νοημοσύνη στο μέλλον πιθανόν να αναμετρηθεί με το ανθρώπινο είδος για τον έλεγχο και την κυριαρχία. Τα παραπάνω παραδείγματα μας οδηγούν αβίαστα στο συμπέρασμα ότι η ασφάλεια αυτή καθαυτή τίθεται ως το σημαντικότερο διακύβευμα της εποχής που έρχεται. Ο δρόμος που πρέπει να ακολουθηθεί είναι αυτός της δημιουργίας δικλίδων ασφαλείας, πρωτοκόλλων άμυνας και διαύλων συνεννόησης μεταξύ των χωρών, ιδιαιτέρως αυτών που έχουν αντικρουόμενα συμφέροντα. Ετσι μπορεί να μειωθούν, ή τουλάχιστον να περιοριστούν, οι σοβαροί κίνδυνοι που ελλοχεύουν.
Σε ό,τι έχει να κάνει με την Ελλάδα, η μέχρι σήμερα σχεδίαση των εξοπλιστικών προγραμμάτων έγινε αποσπασματικά, χωρίς τις περισσότερες φορές να υπάρχει ο αναγκαίος προγραμματισμός που πρέπει να διέπει τη στρατηγική μιας κυρίαρχης χώρας. Επιπλέον, οι περιοριστικές οικονομικές πολιτικές της τελευταίας δεκαετίας επιδείνωσαν την κατάσταση, περιορίζοντας δραστικά και τα εξοπλιστικά προγράμματα. Την ίδια στιγμή οι συσχετισμοί δυνάμεων στην περιοχή, η στρατηγική έντασης από τη γείτονα χώρα και τα νέα δεδομένα που απορρέουν από τις θαλάσσιες ζώνες μας (ΑΟΖ), δημιουργούν προκλήσεις και γεννούν κινδύνους. Είμαστε υποχρεωμένοι να τολμήσουμε ένα άλμα στο τεχνολογικό μέλλον. Να προγραμματίσουμε, να σχεδιάσουμε και να πραγματώσουμε μια εντελώς διαφορετική στρατηγική Αμυνας και Ασφάλειας. Είναι πλέον αδύνατο, ασύμφορο και θνησιγενές να συνεχίσουμε να πορευόμαστε με τους κανόνες, τα όπλα και το δόγμα του παρελθόντος. Η τεχνολογία πρέπει να αποτελέσει το σημαντικότερο στρατηγικό μας πλεονέκτημα.
Ενα απλό παράδειγμα είναι ότι ένα κατασκοπευτικό drone πρέπει να απωθείται ή να καταρρίπτεται από ένα άλλο drone και όχι από 3-4 πολεμικά αεροσκάφη, όπως πρακτικά συμβαίνει τώρα, με υπέρογκο κόστος. Στη νέα εποχή που έρχεται, κυρίαρχος στο Αιγαίο δεν θα είναι αυτός που έχει αριθμητική υπεροχή, αλλά αυτός που θα χρησιμοποιήσει την τεχνολογία. Η «εξοπλιστική μάχη» του αύριο θα έχει κατά κύριο λόγο προηγμένα τεχνολογικά χαρακτηριστικά. Για αυτόν τον σκοπό, πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα, φορείς, ιδιωτικές εταιρείες στην Ελλάδα, θα έπρεπε ήδη, κατά παραγγελία του υπουργείου Εθνικής Αμυνας, να εργάζονται προς αυτή την κατεύθυνση. Το μέλλον δε θα περιμένει, το αύριο είναι εδώ.
* Ο κ. Βασίλης Κικίλιας είναι βουλευτής Α΄ Αθηνών, τομεάρχης Εθνικής Αμυνας της Νέας Δημοκρατίας.