Προ των πυλών βρίσκεται πλέον ο νέος κύκλος του δημοφιλούς προγράμματος ενεργειακής αναβάθμισης «Εξοικονομώ», το οποίο έρχεται έως το τέλος του μήνα και φιλοδοξεί να έχει απλούστερες διαδικασίες και ταχύτερη ένταξη των δικαιούχων, ενώ πλέον θα τύχει χρηματοδότησης 2,5 δισ. ευρώ από το Κοινωνικό Κλιματικό Ταμείο.
Στις βασικές αλλαγές του νέου προγράμματος είναι ότι δεν θα υπάρχουν εισοδηματικά κριτήρια, οι έλεγχοι των φακέλων θα γίνονται ηλεκτρονικά και οι διαδικασίες, όπως θα περιγράφονται στο πρόγραμμα, θα είναι λιγότερες και απλούστερες.
Τι αλλάζει
Το νέο πρόγραμμα «Εξοικονομώ 2026» αναμένεται να παρουσιαστεί έως το τέλος Οκτωβρίου, δίνοντας σε χιλιάδες νοικοκυριά και επιχειρήσεις τη δυνατότητα να μειώσουν το ενεργειακό τους κόστος και να αναβαθμίσουν ενεργειακά τις κατοικίες τους. Η νέα φάση του προγράμματος έρχεται με απλούστερες διαδικασίες, περισσότερους δικαιούχους και υψηλότερα ποσοστά επιδότησης για ευάλωτα νοικοκυριά, με στόχο να επιταχυνθούν οι ανακαινίσεις και να μειωθεί η ενεργειακή κατανάλωση σε όλη τη χώρα.
Συγκεκριμένα, το πρόγραμμα εισάγει μία σειρά από σημαντικές αλλαγές:
- Διεύρυνση δικαιούχων με κοινωνικά και γεωγραφικά κριτήρια (ορεινές περιοχές, νησιά κ.ά.).
- Μείωση γραφειοκρατίας, με δυνατότητα οι πάροχοι ενέργειας να αναλαμβάνουν την αναβάθμιση υπό αυστηρό έλεγχο διαφάνειας.
- Ισχυρή στήριξη ευάλωτων νοικοκυριών, με ποσοστά επιχορήγησης έως και 90%.
- Υποχρέωση αναβάθμισης τουλάχιστον τριών ενεργειακών κατηγοριών, ώστε κάθε κατοικία να επιτυγχάνει εξοικονόμηση ενέργειας άνω του 30%.
- Επιλέξιμες δαπάνες
- Οι επιλέξιμες δαπάνες περιλαμβάνουν:
- Αντικατάσταση κουφωμάτων με άλλα υψηλής θερμικής μόνωσης
- Θερμομόνωση σε τοίχους, οροφές, δάπεδα
- Αναβάθμιση συστήματος θέρμανσης/ψύξης
- Αντλίες θερμότητας
- Λέβητες φυσικού αερίου
- Κλιματιστικά υψηλής απόδοσης
- Συστήματα ΖΝΧ με ΑΠΕ
- Ηλιακοί θερμοσίφωνες
- Εξυπνα συστήματα smart home
- Αυτοματισμοί και αισθητήρες εξοικονόμησης
- Δικαιούχοι
- Δυνητικοί δικαιούχοι είναι:
- Ιδιοκτήτες με εμπράγματο δικαίωμα σε κατοικία (κύρια ή δευτερεύουσα).
- Ενοικιαστές με μίσθωση διάρκειας τουλάχιστον 7 ετών.
- Οικογένειες με ΑμεΑ, πολυτέκνους ή χαμηλά εισοδήματα που λαμβάνουν υψηλότερη επιχορήγηση.
- Δεν τίθενται σταθερά εισοδηματικά όρια αποκλεισμού, ωστόσο τα ευάλωτα νοικοκυριά λαμβάνουν προτεραιότητα στη μοριοδότηση. Σε αυτόν τον νέο κύκλο η αξιολόγηση θα γίνεται ηλεκτρονικά, με βάση κοινωνικά, οικονομικά και γεωγραφικά κριτήρια.
- Με τις αλλαγές που θα γίνουν επιχειρείται να θεραπευτούν οι καθυστερήσεις και τα προβλήματα που έχουν ανακύψει στους τρεις κύκλους του «Εξοικονομώ» που έτρεξαν με χρηματοδότηση 2,5 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης.
- Παρατάσεις
- Απόδειξη των προβλημάτων είναι ότι το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας αναγκάστηκε να παρατείνει το πρόγραμμα του 2021 έως τις 28 Φεβρουαρίου 2026, ενώ το πρόγραμμα του 2023 και το πρόγραμμα του 2025 έχουν παραταθεί έως τις 30 Απριλίου 2026, λόγω εκκρεμών πληρωμών και αργού ρυθμού εξέτασης φακέλων. Μεγάλο πρόβλημα στον πρώτο και τον δεύτερο κύκλο αποτέλεσε η κατακόρυφη άνοδος των τιμών των υλικών της αναβάθμισης.
- Το γεγονός αυτό είχε ως αποτέλεσμα να ξεπερνιέται ο (επιδοτούμενος) ανώτατος επιδοτούμενος προϋπολογισμός σε πολλές περιπτώσεις. Το αποτέλεσμα ήταν τα χρήματα που θα έπρεπε να βάλουν οι ιδιώτες να είναι διπλάσια ή τριπλάσια από όσα είχαν υπολογίσει κάνοντας την αίτηση. Το πρόβλημα αυτό «ακύρωσε» 200.000 αναβαθμίσεις του πρώτου κύκλου, οι οποίες επαναπροκηρύχθηκαν για να διατεθεί το σύνολο του προϋπολογισμού των 500 εκατ. ευρώ, καθυστερώντας τον επόμενο κύκλο κατά έναν χρόνο. Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με τα άπειρα δικαιολογητικά που απαιτούσε το πρόγραμμα και το γεγονός ότι πολλά υπό αναβάθμιση ακίνητα είχαν νομικές εκκρεμότητες, έγινε αιτία δικαιούχοι του πρώτου κύκλου να μην έχουν πάρει ακόμη την επιδότησή τους.
- Ερχεται πρόγραμμα ενεργειακής αναβάθμισης
- Στο μεταξύ, σε διαβούλευση με τις Βρυξέλλες βρίσκεται το ΥΠΕΘΟ, για να κλειδώσει κοντά στα 500 εκατ. ευρώ ο προϋπολογισμός νέου προγράμματος για ενεργειακή αναβάθμιση ακινήτων.
- Οι πόροι του προγράμματος θα προέλθουν από την αναθεώρηση του ΕΣΠΑ, η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη. Θα αφαιρεθούν, δηλαδή, από άλλα προγράμματα του ΕΣΠΑ, προκειμένου να μετακινηθούν στη στέγαση, που αποτελεί μία από τις προτεραιότητες της Κομισιόν.
- Στο επίκεντρο
- Είναι χαρακτηριστικό ότι στο θέμα αυτό αναφέρθηκε χθες και η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, προαναγγέλλοντας μάλιστα και τη σύγκληση ειδικής Συνόδου Κορυφής για τη στέγαση. Ως γνωστόν, πλέον η στέγαση αποτελεί πανευρωπαϊκό όσο και ελληνικό πρόβλημα. Ωστόσο οι δύο πλευρές πρέπει να συμφωνήσουν και ως προς το περιεχόμενο του νέου προγράμματος και αυτό δεν έχει ακόμη επιτευχθεί. Η αρχική ιδέα της κυβέρνησης να επιδοτείται το επιτόκιο των στεγαστικών δανείων δεν έγινε δεκτή από την Κομισιόν, προφανώς επειδή θεωρήθηκε ότι θα αυξηθεί η ζήτηση και συνεπώς οι τιμές των ακινήτων. Ετσι, η διαπραγμάτευση στράφηκε σ’ ένα πρόγραμμα για την αύξηση της προσφοράς. Συγκεκριμένα, η κυβέρνηση επιδιώκει να βγουν στην αγορά παλαιά ακίνητα, αφού ανακαινιστούν με επιδότηση από το ΕΣΠΑ. Η διαπραγμάτευση με την Κομισιόν είναι σε εξέλιξη, αλλά δεν έχει οριστικοποιηθεί, γι’ αυτό και το στεγαστικό απουσίαζε σε μεγάλο βαθμό από το «καλάθι» της ΔΕΘ. Θα είναι, όμως, από τα επόμενα προγράμματα που θα παρουσιαστούν.
- Παραδείγματα επιδότησης
- Τύπος νοικοκυριού Ποσοστό επιδότησης Μέγιστος προϋπολογισμός
- Ευάλωτο νοικοκυριό 70-85% 40.000€
- Οικογένεια με ΑμεΑ 75-90% 50.000€
- Πολύτεκνοι 70-80% 45.000€
- Κανονικό νοικοκυριό 50-65% 30.000€
thecaller.gr