Άρον άρον και χωρίς πολλές τυμπανοκρουσίες και συζη­τήσεις φαίνεται ότι θα περά­σει η επικύρωση του Μεσο­πρόθεσμου Προγράμματος από την κυ­βερνητική παράταξη και το Υπουργικό Συμβούλιο. Μέχρι αργά χτες το βράδυ δεν είχε διευκρινιστεί
αν το Μεσοπρό­θεσμο θα περάσει από Υπουργικό Συμ­βούλιο σήμερα ή αύριο, που είναι και το πιθανότερο. Όλη μέρα χτες το Πρό­γραμμα χτενιζόταν στις λεπτομέρειές του με συνεχή διαβούλευση της τρόι­κας με το υπουργείο Οικονομικών.
Ασαφές παραμένει ακόμα αν θα συγκληθεί σήμερα ή αύριο η Κοινο­βουλευτική Ομάδα ή το Πρόγραμμα θα συζητηθεί σε συνεδρίαση του Κοινοβουλευτικού Τομέα Εργασίας Οικονομικών του ΠΑΣΟΚ σε διευρυ­μένη σύνθεση.
Συνεργάτες του πρωθυπουργού επιθυμούν να ξεπεραστούν και σοβα­ρές διαφωνίες μεταξύ των υπουργών, όπως έχουν μέχρι τώρα καταγραφεί στην περίοδο προετοιμασίας του Με­σοπρόθεσμου, και αναζητούν θεσμι­κή φόρμουλα ώστε να τρέξουν τις δια­δικασίες χωρίς να ανοίξει νέος κύκλος συζητήσεων μέσα στην κυβέρνηση. Κι αυτό γιατί γνωρίζουν ότι υπάρχουν υπουργοί – το διατύπωσε δημόσια ο Χ. Καστανίδης – που διαφωνούν κά­θετα με το νέο φορολογικό πογκρόμ. Πάντως ηγετικά στελέχη του ΠΑΣΟΚ εκτιμούν ότι αποκλείεται το Μεσο­πρόθεσμο να μην περάσει από Υπουρ­γικό Συμβούλιο.
Ακόμα έχουν καταλήξει ότι το Με­σοπρόθεσμο θα κατατεθεί σαν ένα και μοναδικό άρθρο και η ψηφοφορία θα λάβει τον χαρακτήρα της ψήφου εμπιστοσύνης προς την κυβέρνηση, στα πρότυπα επικύρωσης του προϋ­πολογισμού. Συνεπώς, όποιος το κα­ταψηφίσει θα διαγραφεί.
Η επιλογή αυτή είναι υψηλού ρί­σκου, αφού μετά τον προπηλακισμό βουλευτών με τον αποκλεισμό της εξόδου της Βουλής το βράδυ της πε­ρασμένης Τρίτης το κλίμα έχει βαρύ­νει ακόμα πιο πολύ.
Υπάρχουν βουλευτές που σκέπτο­νται ακόμα και να παραδώσουν την έδρα τους, παραιτούμενοι του αξιώ­ματός τους, για να μην αναγκαστούν να ψηφίσουν ουσιαστικά ένα νέο μνη­μόνιο.
Τα πηγαδάκια δίνουν και παίρνουν, όπως και το μασάζ που επιχειρείται στους βουλευτές που βλέπουν με απόγνωση την πολιτική απομόνωση του ΠΑΣΟΚ και το ανάθεμα της κοινω­νίας απέναντί τους.
Ματαίως συνεργάτες του πρωθυ­πουργού επιχειρούν να «περάσουν τη γραμμή» ότι βρισκόμαστε στη δυσκο­λότερη φάση και ότι αν λυθεί το ζήτη­μα δανειοδότησης και εξασφαλιστεί η χώρα για τα επόμενα χρόνια, το κλίμα θα αλλάξει στην κοινωνία, αφήνοντας να εννοηθεί πως μπορεί να υπάρξουν και φοροελαφρύνσεις με την αρχή του 2012.
Πολλοί είναι αυτοί που ισχυρίζονται ότι μπορεί και μέσα στο Σαββατοκύριακο να έχου­με εκπλήξεις από βουλευ­τές του ΠΑΣΟΚ που πιέ­ζουν υποστηρίζοντας ότι η μόνη λύση εδώ που  έφτασαν τα πράγματα είναι να πάμε σε εκλογές για να ξεκαθαρίσει το τοπίο.
Πάντως κανείς δεν μπορεί να βά­λει το χέρι του στη φωτιά πως τα νέα μέ­τρα θα περάσουν από την       Κοινοβουλευτική Ομάδα του ΠΑΣΟΚ χωρίς αναταράξεις. Ο πρωθυπουρ­γός επιχειρεί να διατη­ρήσει  μια ψύχραιμη εικόνα και στους συνομιλητές του επισημαίνει ότι πράττει αυτό που θεωρεί σωστό για τη χώρα και ότι δεν πρόκειται να λυγίσει μπροστά στο πολιτικό κόστος ακόμα κι αν πέσει άμεσα.

Οι… κηπουροί
Στο μεταξύ, σε φάση πλήρους απορρύθμισης, όπου όλοι είναι ενα­ντίον όλων, βρίσκεται η κυβερνητική παράταξη. Συνδικαλιστές εγκαταλεί­πουν μαζικά το κυβερνητικό σκάφος διαμαρτυρόμενοι για την πολιτική της κυβέρνησης, στελέχη απαρνούνται το κόμμα λόγω μνημονίου, υπουργοί τα βάζουν με άλλους υπουργούς ή με τους βουλευτές και οι τελευταίοι εξαπολύουν σφοδρά πυρά εναντίον υπουργών που υπουργοποιήθηκαν ελέω Παπανδρέου.
Η δημοσκοπική κατάρρευση, το κυ­νηγητό και το ανάθεμα της κοινωνίας, η πίεση για στήριξη μιας σειράς νέων οδυνηρών μέτρων, η πολιτική απο­μόνωση, έχουν δημιουργήσει ασφυ­κτικές συνθήκες στο ΠΑΣΟΚ, που ζει μάλλον τις χειρότερες στιγμές της ιστορίας του.
Το φυλλορρόημα φίλων και οπαδών μοιάζει τρομακτικό, ενώ ακόμα και οι βουλευτές επιχειρούν να διασωθούν. Παρότι ο πρωθυπουργός προσπαθεί να πείσει ότι η διάσωση της χώρας εί­ναι πάνω από το πολιτικό κόστος, τα στελέχη του δεν κρύβουν την αγωνία της επιβίωσης. Να πάρουμε όμως τα πράγματα με τη σειρά τους και να επι­χειρήσουμε να καταγράψουμε τα μέ­τωπα που έχουν διαμορφωθεί:
♦ Οι βουλευτές εναντίον υπουργών – κηπουρών.
♦ Οι συνδικαλιστές εναντίον της ηγε­σίας.
♦ Αριστερόστροφα στελέχη εναντίον της οικονομικής πολιτικής και του Παπακωνσταντίνου.
Παρότι σ’ αυτή τη φάση δεν έχουν παρατηρηθεί φαινόμενα ομαδικού «ξεσηκωμού» και η κρίση δεν έχει φτάσει σε επίπεδο πλήρους αμφι­σβήτησης του πρωθυπουργού, ωστό­σο η κυβερνητική απορρύθμιση, αλ­λά και οι χειρισμοί όλους τους τελευ­ταίους μήνες, έχουν δημιουργήσει σοβαρές αντιδράσεις μεταξύ των βουλευτών και των στελεχών για την κυβερνητική λειτουργία. Υπάρχουν βουλευτές του ΠΑΣΟΚ που στις κατ’ ιδίαν συζητήσεις τους είναι πολύ πιο σκληροί από την κριτική που εξαπο­λύει η αντιπολίτευση για την κυβερ­νητική λειτουργία.
Τον τελευταίο καιρό έχει ανοίξει μια συζήτηση για τους συνεργάτες του πρωθυπουργού, κυρίως εκείνους που ανέδειξε σε υπουργικά πόστα, τους οποίους δείχνει να εμπιστεύεται και συσκέπτεται μαζί τους συχνά. Πρώτος ανέδειξε τον όρο «κηπουροί», παρα­πέμποντας σε λουδοκίβειες πρακτι­κές, ο Γιώργος Φλωρίδης, διαμαρτυ­ρόμενος έμμεσα για το γεγονός ότι ο Παπανδρέου έκανε υπουργούς τους κολλητούς του. Ο πρώτος που τσίμπη­σε ήταν ο Παύλος Γερουλάνος, αν και στην ίδια κατηγορία φαίνεται να περι­λαμβάνονται οι Δημήτρης Δρούτσας, Τίνα Μπιρμπίλη, Γιάννης Ραγκούσης και Γιώργος Παπακωνσταντίνου.
Ευθύνες στην κατρακύλα

Πολλά   κοινοβουλευτικά  στελέχη τούς  αποδίδουν ευθύνες για άστοχους και ερα­σιτεχνικούς   χειρι­σμούς, άγνοια της κοινωνικής   πραγ­ματικότητας,    της πολιτικής   παράδο­σης και των ιδεολο­γικών αντανακλαστικών του κόσμου του ΠΑΣΟΚ, εμπά­θεια και αλαζονεία στον χειρι­σμό του πολιτικού προσωπικού του   κόμματος,  πολιτική απειρία με αποτέ­λεσμα συχνά λά­θη, που οδηγούν στην πολιτική και   ιδεολογι­κή    απαξίωση όλο το κόμμα και την ιστορία του.
Βουλευτές με χρόνια πολιτικούς αγώνες, που δεν βλέπουν με καλό μάτι την πολιτική εκτό­ξευση εν μια νυκτί των στελεχών αυτών και μάλιστα σε ηγετικές θέσεις. Ο Παύλος Γερου­λάνος, εκτός από την κόντρα του με τον Γ. Φλωρίδη, συγκρούστηκε πρό­σφατα με τον Γιάννη Βούρο, ο οποίος τον κατηγόρησε για αλαζονεία. Η Τίνα Μπιρμπίλη έχει δεχτεί κατά καιρούς πολλές βολές, αν και οι θέσεις της απέναντι στις ιδιωτικοποιήσεις ΔΕΚΟ με φυσικούς πόρους μοιάζει να έχει εν μέρει αποκαταστήσει την εικόνα της σε μεγάλη μερίδα της Κοινοβου­λευτικής Ομάδας. Η ίδια δημόσια έχει αποδεχτεί ότι αρχικά έκανε λάθος και υποτίμησε τις αγωνίες των βου­λευτών. Αυτός όμως που πραγματικά είναι κόκκινο πανί είναι ο Δημήτρης Δρούτσας, που από «βαστάζος» των εγγράφων του Παπανδρέου βρέθηκε στο πηδάλιο του διπλωματικού σώμα­τος της χώρας, προωθώντας στα… πέ­ρατα της γης «τα ελληνικά δίκαια». Τα ομαδικά και πολύ σκληρά πυρά που δέχτηκε προχτές στην Επιτροπή Εξω­τερικών και Αμυνας από βουλευτές, όπως ο Οδυσσέας Κωνσταντινόπουλος, ο Ντίνος Βρεττός, αλλά και από τον κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο Χρήστο Πρωτόπαπα, είναι ενδει­κτικά της οργής που συγκε­ντρώνει λόγω της πολιτικής του εκτίναξης. Ο Δρούτσας σε μια περίεργη αλαζονική εμφάνισή του επιτέθηκε εναντίον του «στάτους» των βουλευτών, λέγοντας ότι δεν μπορεί να παραλύει η Β. Σοφίας για να κυκλοφορήσουν τα οχήματα   των   βουλευτών, αναφέρθηκε σε δύο θητεί­ες και υποχρεωτικό διά­λειμμα και άλλα σχετι­κά, που ξεσήκωσαν θύ­ελλα αντιδράσεων. Όμως οι «κηπουροί» δεν έχουν εχθρούς μόνο εντός της Κοινοβουλευτικής Ομάδας, αλλά και εντός του Υπουργικού Συμβουλίου.
Κορυφαία στελέχη του κόμματος δεν κρύβουν την οργή τους από την εμμονή Παπανδρέου να συσκέπτεται μαζί τους, σχεδιάζοντας τις πολιτικές κινήσεις της κυβέρνησης αγνοώντας την άποψή τους.
Θεωρούν ότι λόγω πολιτικής αδυνα­μίας έχουν περιχαρακώσει τον πρω­θυπουργό και υπονομεύουν τον ρόλο και τις απόψεις τους, ενώ συμφωνούν με τους βουλευτές ότι τον οδηγούν σε λάθη.
Οι απρόβλεπτοι
Η μόνη που μοιάζει να έχει γλιτώσει από «τα σκάγια» είναι η γραμματέας του πρωθυπουργού Ρεγγίνα Βάρτζελη, η οποία τους 20 αυτούς κυβερνη­τικούς μήνες δαπάνησε πολλές ώρες για να ακούσει τα θέματα των βου­λευτών και φρόντισε να αποκτήσει με πολλούς απ’ αυτούς σχέσεις εμπιστο­σύνης.
Μια ξεχωριστή περίπτωση αποτε­λεί ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου, ο οποίος είναι στο στόχαστρο όλων. Εί­ναι ίσως ο μόνος – μαζί με τον Δρούτσα – που έχει ξεσηκώσει τους πά­ντες. Τον κατηγορούν για σοβαρές αστοχίες, για ατολμίες και πλήρη αποσάρθρωση των ελεγκτικών μηχανισμών, έλλειψη διαπραγματευτικής ικανότητας, οραματισμού και κυρίως πολιτικής αντίληψης. Δεν μπορούν να καταλάβουν γιατί δεν βρίσκει κά­ποιες εξηγήσεις για τις τρομακτικές αποκλίσεις όλων των μεγεθών και την πλήρη αποτυχία στην εφαρμο­γή του μνημονίου, με αποτέλεσμα να έχουμε ένα νεότερο πιο σκληρό πακέτο μέτρων. Βουλευτές όπως ο Παναγιώτης Κουρουμπλής, ο Οδυσ­σέας Κωνσταντινόπουλος, ο Κώστας Γείτονας, ο Οδυσσέας Βουδούρης, η Νάντια Γιαννακοπούλου, ο Μιχάλης Κατρίνης, η Σοφία Γιαννακά, ο Αλέ­ξανδρος Αθανασιάδης, θεωρούνται εντελώς απρόβλεπτοι και κανείς δεν ξέρει πώς θα αντιδράσουν στη συνε­δρίαση του διευρυμένου ΚΤΕ. Εντε­λώς ξεχωριστή περίπτωση αποτελεί η Βάσω Παπανδρέου, η οποία δεν έχει κρύψει την απογοήτευσή της από την τροπή που έχουν πάρει τα πράγματα, όσο και οι Απόστολος Κα­κλαμάνης και Μιλτιάδης Παπαϊωάννου, που έχουν πολλές ενστάσεις για τον τρόπο που πορεύεται, διαπραγ­ματεύεται και εν τέλει πολιτεύεται η κυβέρνηση, αλλά ουδέποτε ως τώρα σε επίπεδο ψηφοφορίας και τα τρία ηγετικά και ιστορικά στελέχη του ΠΑΣΟΚ δεν έχουν διαφοροποιηθεί από την κυβέρνηση.
Έρχεται ανασχηματισμός
Με βάση τα δεδομένα όπως διαμορφώθη­καν μέχρι τώρα, ακόμα και κυβερνητικά στε­λέχη στοιχηματίζουν ότι ο πρωθυπουργός δεν έχει κανένα άλλο περιθώριο παρά να κάνει ανασχηματισμό εδώ και τώρα, σε μια προσπά­θεια να μαζέψει λίγο το κυβερνητικό μαγαζί.
Πολλοί είναι αυτοί που επισημαίνουν ότι προ του αδιεξόδου οι αλλαγές στο κυβερνητικό σχήμα είναι δεδομένες.
Ο Γιώργος Παπακωνσταντίνου θεωρείται ήδη εντελώς απαξιωμένος πολιτικά και κάποιοι στο ΠΑΣΟΚ επιμένουν ότι δεν μπορεί να σταθεί στο πηδάλιο της οικονομίας. Το σίγουρο είναι ότι αν αντικατασταθεί δεν πρόκειται να φύγει από το κυβερνητικό επιτελείο.
«Τσάρος» τραπεζίτης;
Μάλιστα κάποιοι τον βλέπουν στο υπουργείο Εξωτερικών ή στο Άμυνας, αν τελικά μετακινη­θεί ο Βενιζέλος, ο οποίος μετά τις τελευταίες διαφοροποιήσεις του μοιάζει να έχει κάψει το χαρτί της ανάληψης του ΥΠΟΙΚ.
Το πιο «σίγουρο χαρτί» μοιάζει να είναι ο Λουκάς Παπαδήμος, που φαίνεται να έχει καμφθεί, ο οποίος έχει και τις γνωριμίες και την εμπειρία ώστε να μην υπάρξουν αναταράξεις στους δανειστές μας, ενώ και στο εσωτερικό έχει καλή εικόνα. Τις τελευταίες ώρες ακού­γεται και το όνομα του διυθύνοντα συμβούλου της Εθνικής Τράπεζας Απόστολου Ταμβακάκη. Πάντως στη χθεσινή συνάντηση Παπανδρέου – Ταμβακάκη συζητήθηκαν τραπεζικά θέματα με έμφαση στον ρόλο της Εθνικής στην ιδιωτι­κοποίηση του Τ.Τ.
Το επικρατέστερο σενάριο είναι ότι στον ανασχηματισμό αυτό θα θυσιαστούν κάποιοι «κηπουροί» (με επικρατέστερο τον Δημήτρη Δρούτσα) προκειμένου να μπουν όχι μόνο τε­χνοκράτες, όπως ακούγεται, αλλά και πολιτικά στελέχη του ΠΑΣΟΚ με εμπειρία και πρόσβαση στη βάση του κόμματος, σε μια προσπάθεια να τιθασευτεί η εικόνα πλήρους κατάρρευσης στο κόμμα. Το μεγάλο ερώτημα είναι αν ο ανα­σχηματισμός θα γίνει αμέσως μετά την ψήφιση του Μεσοπρόθεσμου Προγράμματος ή μετά τη Σύνοδο Κορυφής του Ιουνίου και αφού θα έχει δρομολογηθεί το σενάριο για τη νέα χρηματο­δότηση της χώρας μας για το 2012 – 2013.
Μαζική αποχώρηση συνδικαλιστών
Πλήρες διαζύγιο με το ΠΑΣΟΚ έχουν πάρει ηγε­τικά στελέχη της ΠΑΣΚΕ, όπως είναι αυτά που ανήκουν στην ΠΑΣΚΕ-ΟΤΕ και στην ΠΑΣΚΕ-ΟΤΑ, οι Κούτρας και Μπαλασόπουλος, οι οποίοι δήλω­σαν τις προηγούμενες μέρες ότι δεν μπορούν να «συνθηκολογήσουν» με την πλήρη μετεξέλιξη του κόμματος και αντιδρώντας στο τσουνάμι ιδιωτικο­ποιήσεων αποχωρούν. Το πρόβλημα φαίνεται να είναι έντονο, αφού οι συνδικαλιστές του ΠΑΣΟΚ αποτελούν πολύ σοβαρό κομμάτι του κομματικού μηχανισμού και βέβαια το κατά παράδοση μακρύ χέρι της εξουσίας. Μάλιστα τα συνδικαλιστικά στελέχη του Κινήματος που αποχωρούν κατά δεκάδες φαίνεται να αναζητούν και πολιτικές συ­νεργασίας και μάλιστα τις τελευταίες μέρες έχουν πυκνώσει τις επαφές τους με τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξη Τσίπρα. Από την κυβέρνηση πάντως επισημαίνουν ότι οι πολιτικές συνθήκες έχουν αλ­λάξει εντελώς και ότι πολλοί συνδικαλιστές έχουν ξεπεραστεί από τα πράγματα, ενώ τα κόμματα πια στηρίζονται στην επαφή με την κοινωνία και όχι στους μηχανισμούς. Η αλήθεια είναι ότι μέρα με την ημέρα το ΠΑΣΟΚ φτωχαίνει και ακρωτηριά­ζεται από τα αριστερά του και αυτό έχει σοβαρές επιπτώσεις και στην πλήρη αποσυσπείρωση που καταγράφεται στις δημοσκοπήσεις.