Είχα την χαρά χθες να απολαύσω στην τηλεόραση της RAI 1, τον Ρομπέρτο Μπενίνι, τον διάσημο ηθοποιό, σε ένα εξαιρετικό μάθημα πολιτικής αγωγής.
Ο Μπενίνι, γνωστός πλέον για το βάθος της σκέψης του και την πνευματική του καλλιέργεια, μετά τις μοναδικές παραστάσεις του πάνω στη Θεία Κωμωδία του Δάντη, μίλησε και εκπροσώπησε κατά την ταπεινή μου άποψη, τον καλλιτεχνικό κόσμο της Ευρώπης, εκείνον που σιωπά και απλώς παρατηρεί, όπως όλοι μας.
Σε μια μοναδική λοιπόν παράσταση ο Μπενίνι παρουσίασε, σχολίασε το πρώτο Ιταλικό Σύνταγμα, εκείνο που ακολούθησε τον Β` Παγκόσμιο πόλεμο και την πολιτική εκτροπή – ντροπή, που στην Ιταλία εκφράστηκε από τον Μουσολίνι.
Με τον χειμαρρώδη, καυστικό, δυναμικό του τρόπο ο Μπενίνι τόλμησε να πει όσα «διανοούμενοι» και βεβαίως πολιτικάντηδες δεν τολμούν να πουν.
Γέμισε την ψυχή των Ιταλών, αλλά και κάθε ελεύθερου πολίτη, με υπερηφάνεια. Σε μια εποχή που όλοι ψελλίζουν και δεν τολμούν να αρθρώσουν λόγο πολιτικό, ήρθε ένας ηθο-ποιός να διδάξει. Όπως στο αρχαίο θέατρο, όπως στο Αναγεννησιακό θέατρο, όπως έκανε το Θέατρο Τέχνης στην εποχή του Μεγάλου Κάρολου Κουν και όπως λίγοι στο χώρο σήμερα τολμούν.
Παρουσίασε λοιπόν το Ιταλικό Σύνταγμα, ένα από τα πιο προοδευτικά Συντάγματα του 20ου αιώνα. Βασικός συντάκτης του, ένας νέος πολιτικός που η διαστροφή της εξωκοινοβουλευτικής Αριστεράς, με την τυφλή οργή της, που άκουγε στο όνομα ΕΡΥΘΡΕΣ ΤΑΞΙΑΡΧΙΕΣ, τον εκτέλεσε πολλά χρόνια αργότερα, ο Άλντο Μόρο.
Κορυφαίο κείμενο, δυνατό, πλήρες, με την κάθε λέξη του ζυγισμένη και τόσο εύστοχη.
Μίλησε λοιπόν ο Μπενίνι, δηλαδή το Ιταλικό Σύνταγμα, για τη Δημοκρατία, όπου κάθε εξουσία πηγάζει από το λαό. Με τη δέσμευση όμως το πολίτευμα να προστατεύει την ειρήνη και την ελευθερία. Γιατί σαφώς η σύνεση και η ψυχραιμία δεν χαρακτηρίζουν κάθε επιλογή, ακόμη και του λαού. Γι` αυτό προέκυψε ο Χίτλερ και ο Μουσολίνι και οι παραφυάδες τους. Γι` αυτό σήμερα μας προκύπτουν ανάλογα φαινόμενα. Η εξουσία πηγάζει από το λαό, αλλά αυτό σημαίνει ευθύνη, και δεν μπορεί παρά να νομιμοποιείται στο βαθμό που εγγυάται τα ανθρώπινα δικαιώματα. Ο Λαός αναλαμβάνει στη θέση που ως τότε καταλαμβανόταν από τον απόλυτο άρχοντα, την αυθαιρεσία κάθε επίβουλης ολιγαρχίας.
Υπογράμμισε τη ρητή δέσμευση για εργασία. Εργασία και όχι απασχολησιμότητα! Εργασία για όλους! Βασική υποχρέωση της Δημοκρατίας. Βασικό και αναπαλλοτρίωτο δικαίωμα κάθε Πολίτη. Για να μπορεί να ζει με αξιοπρέπεια και να απολαμβάνει ό,τι η ίδια η Πολιτεία σημαίνει και απαιτεί.
Έμεινε με εμμονή στην πρόβλεψη του Συντάγματος για αλληλεγγύη. Με τρόπο αφοπλιστικό σχολίασε πως βρίσκεται στη βάση κάθε κοινωνίας, ανθρώπων. Η υποχρέωση υποστήριξης και ενίσχυσης των αδυνάτων, όσων βρίσκονται σε δεινή θέση. Καταστατική ανάγκη κι ετούτη των δημοκρατικών κοινωνιών.
Ιδιαίτερη αναφορά έγινε στην παράδοση της Ευρώπης, στη λαϊκότητα, στο διαχωρισμό του ρόλου Κράτους και Εκκλησίας. Κατοχύρωση της ανεξαρτησίας της Εκκλησίας, ακριβώς γιατί θα πρέπει να κινείται πέρα και να μένει μακριά από την πολιτική. Στη συνέχεια έμεινε στο ζήτημα της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης και στο γεγονός πως όλοι αναγνωρίζονται ίσοι απέναντι σε αυτόν. Και συνέχισε σχολιάζοντας ειρωνικά πως ασφαλώς και ισχύει κάτι τέτοιο στην Ιταλία και στην Ευρώπη του σήμερα.
Ιδιαίτερη και εξόχως ενδιαφέρουσα ήταν η προσέγγιση του στο ζήτημα της ισότητας, (φύλου, ράτσας, ηλικίας, δόγματος). Σε μια εποχή που όλοι με μεγάλη ευκολία καταδικάζουμε συνανθρώπους μας και νομίζουμε πως με το φόβο και τον αποκλεισμό θα οδηγηθούμε σε λύσεις. Μάλιστα αναδεικνύουμε σε πολιτική δύναμη όποιον οργανώνει φασιστικής λογικής εκκαθαρίσεις.
Μίλησε ακόμη για την πρόβλεψη του Συντάγματος για τη διατήρηση και την προβολή του Ιταλικού Πολιτισμού. Στοιχείο μοναδικό για τους Ιταλούς και κάθε άλλο λαό. Στοιχείο υπερηφάνειας, όταν συνδέεται με τη γνώση. Όταν τροφοδοτεί την ταυτότητα και ανοίγει πόρτες, δίνει ευκαιρίες στο διάλογο με άλλους πολιτισμούς.
Άξια μνείας επίσης η πρόβλεψη του Συντάγματος για υιοθέτηση νέων αντιλήψεων και πρακτικών από άλλους λαούς και πολιτισμούς, από τη στιγμή που έρχονται να προσθέσουν και να διευρύνουν αξίες και πρακτικές που συμφωνούν με το πνεύμα του συντάγματος. Ως εκ τούτου ιδιαίτερη πρόβλεψη υπάρχει για τη διεθνή δράση και τη συμμετοχή σε πρωτοβουλίες που υποστηρίζουν την εφαρμογή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε παγκόσμιο επίπεδο.
Στάθηκε με ενθουσιασμό στην ξεκάθαρη, ποιητική σε πολλές περιπτώσεις γλώσσα, στη χρήση ρημάτων που προσδιορίζουν με ακρίβεια το περιεχόμενο του Συντάγματος και του πνεύματός του.
Βεβαίως το Σύνταγμα αυτό δημιουργήθηκε από ανθρώπους που πίστεψαν στη Δημοκρατία, που είχαν γνωρίσει τον πόλεμο και την αγριότητα του. Είναι αυτοί που στην ουσία πήραν την πρωτοβουλία για την Ευρωπαϊκή Ένωση, των λαών, της ειρήνης, της ευημερίας και της ισόρροπης ανάπτυξης. Όχι αυτό το εξάμβλωμα πρακτικών και διαδικασιών, το υπόδουλο στα μεγάλα συμφέροντα με τους νάνους ηγέτες, ανδρείκελα. Γιατί και το Νόμπελ που πριν από λίγες μέρες απονεμήθηκε στην Ε.Ε. σαφέστατα δεν ανήκει σε αυτούς που το παρέλαβαν. Ανήκει σε εκείνους που οραματίστηκαν και εργάστηκαν για έναν καλύτερο κόσμο, ειρηνικό, για κοινωνίες ανθρώπων, αλληλεγγύης και αξιοπρέπειας.
Άξιζε πράγματι να δείτε αυτόν τον ηθοποιό να χορεύει, να κλαίει, να υψώνει με δύναμη την ψυχή του. Τη φωνή της ψυχής του, προκειμένου να αφυπνίσει τους συμπατριώτες του, που εδώ και χρόνια ζουν σε αυτή τη σύγχυση και την επιβολή του αισθήματος ανικανότητας. Μιλούσε με πίστη στα ανθρώπινα ιδανικά, με πίστη για τη Δημοκρατία, για τον άνθρωπο. Προσπάθησε με ειλικρίνεια να συν-κινήσει τους συμπατριώτες του. Να ενεργοποιήσει δηλαδή τις ψυχικές και πνευματικές τους δυνάμεις, να ξυπνήσει μέσα τους τον άνθρωπο, με τις ευαισθησίες του, τα όνειρα του, το γούστο του, την αγάπη του για τη ζωή και τις χαρές της. Θυμίζοντας τους όμως, πως αυτά τα δικαιώματα δεν μπορεί να διατίθενται μονοπωλιακά. Πως πρέπει να τα απολαμβάνει κάθε άνθρωπος, με μόνη αυτή του την ιδιότητα.
Τα λόγια του βάλσαμο για τον εξίσου πληγωμένο και πελαγωμένο λαό της Μεσογείου, τους ωραίους Ιταλούς. Εκείνοι που όπως κι εμείς θα πρέπει να πιστέψουμε και να κτίσουμε το αύριο που μας ανήκει και μας αξίζει.
* Ο Μανόλης Αλεξάκης είναι εκπαιδευτικός και συγγραφέας
πηγή : tvxs.gr
