Του Γιάννη Κυριακόπουλου
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι διανύουμε μια από τις πλέον ταραχώδεις περιόδους της σύγχρονης μεταπολεμικής ιστορίας…
Θεωρούσαμε κάποτε, εμείς οι παλαιότεροι, ότι το «τέλος της ιστορίας», μια cliché έκφραση των στοχαστών της πολιτικής επιστήμης, είχε επέλθει με την πτώση του τείχους του Βερολίνου στα τέλη της δεκαετίας του ’90: Η κατάρρευση του σοβιετικού καθεστώτος και των δορυφόρων του, άνοιγαν διάπλατα τις πόρτες για την επίτευξη των οραμάτων του Robert Schuman και των άλλων διαπρεπών Ευρωπαϊστών (τινές εκ των οποίων βρίσκονται ακόμη εν ζωή…) για μια ενιαία και αδιαίρετη Ευρώπη, εντός τις οποίας όλοι οι πολίτες της θα απολαύουν δημοκρατίας, ελευθερίας και ευημερίας.
Οι ρομαντικοί έβλεπαν με τα μάτια της φαντασίας τους, να κάθονται μαζί με τους «ατίθασους», ενθουσιώδεις, δημιουργικούς αλλά και παρορμητικούς Έλληνες, οι μεθοδικοί, πειθαρχημένοι, «στενόμυαλοι» αλλά και «ενοχικοί» Γερμανοί, και μαζί να χαράσσουν την Κοινή Ευρωπαϊκή Πολιτική.
Εργαλείο για την χάραξη Κοινής Οικονομικής Πολιτικής απετέλεσε το Ενιαίο Ευρωπαϊκό Νόμισμα, το οποίο φιλοδοξία ήταν να καταστεί ένα Παγκόσμιο Αποθεματικό Νόμισμα, ισοδύναμο σε ισχύ με το δολάριο.
Έπασχε όμως ο σχεδιασμός από σοβαρά ελαττώματα, μερικά εξ αυτών δε είναι τα ακόλουθα:
Α. Οι τεράστιες και πολυποίκιλες διαφορές των χωρών του Βορρά με αυτές του Νότου.
Β. Η εντελώς διαφορετική θεσμική προσέγγιση του ρόλου των Κεντρικών Τραπεζών στο δικαιικό σύστημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης με αυτό των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής: Χαρακτηριστικά πρέπει να γνωρίζουμε, ότι, σύμφωνα με το Αμερικανικό Σύνταγμα, ο ρόλος της Federal Reserve Bank είναι “to foster the development of the U.S. Economy”, δηλ. η προαγωγή της Ανάπτυξης της Αμερικανικής Οικονομίας.
Αντιθέτως, κατά τον Ιδρυτικό Νόμο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, ρόλος της είναι να προσφέρει ρευστότητα, στα πλαίσια όμως της Δημοσιονομικής Πειθαρχίας της Συνθήκης του Maastricht.
Αυτομάτως καταλαβαίνει κανείς, ιδιαίτερα εάν έχει κατανόηση των Βασικών Αρχών της Μικροοικονομίας, ότι η διαφορά μεταξύ των δύο είναι ΧΑΩΔΗΣ.
Ούτως ειπείν, εάν ανατρέξει κανείς στα πλέον διαδεδομένα εγχειρίδια της Οικονομικής Θεωρίας Ρευστότητας, η επιβολή αυστηρών δημοσιονομικών μέτρων σε περίπτωση υφεσιακού φαινομένου προκαλεί το περιβόητο «Παράδοξο της Φειδούς» (“The Paradox of Thrift”), βυθίζοντας σε σπειροειδή δίνη όλη την οικονομία.
Αντιθέτως, η F.E.D., εν μέσω υφέσεως (γεγονός φυσιολογικό και ιστορικά και στατιστικά μετρήσιμο στην Καπιταλιστική Οικονομία), δεν διστάζει να «ρίξει λεφτά με το ελικόπτερο» (“helicopter money”), μηδενίζοντας προσωρινά ή μεσοπρόθεσμα ενδεχομένως την αξιοπιστία του νομίσματος ως αποθεματικού μέσου, προσφέροντας όμως απεριόριστη ρευστότητα στην διψασμένη οικονομία και τα πτωχευμένα νοικοκυριά, προτάσσοντας την αρχή του Υπέρτερου Δημόσιου Συμφέροντος, που είναι, σε κάθε ευνομούμενη Πολιτεία, Η ΕΠΙΒΙΩΣΗ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΤΗΣ ΚΑΙ ΟΧΙ Η ΔΙΑΤΗΡΗΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΟΣΙΟΝΟΜΙΚΗΣ ΥΓΕΙΑΣ.
Λαμβάνοντας τα ως άνω υπ’ όψιν, έχω να κάνω τις εξής παρατηρήσεις, για τα καθ’ ημάς:
1. Η εμμονή της Γερμανικής Ηγεσίας στην σκληρή εφαρμογή δημοσιονομικής πειθαρχίας, με στοιχεία «προτεσταντικού» πουριτανισμού, δεν μπορεί παρά να αυτό-υπονομεύει την ενότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Παρ’ όλα αυτά, η εκτίμησή μου είναι ότι το Ευρώ μάλλον δεν θα καταρρεύσει, (απλώς θα υποτιμηθεί σταδιακά έναντι του δολαρίου), και θα πρυτανεύσει η λογική της συνθέσεως και όχι της διαλύσεως: ‘Αλλωστε η παρούσα συγκυρία έχει ονοματεπώνυμο και πολιτική εκπροσώπηση, η οποία μετά τις επερχόμενες εκλογές, πιθανότατα θα μεταβληθεί.
2. Η Χώρα μας, κι εδώ ενδεχομένως θα εκφράσω μια «αιρετική» θέση, δεν διατρέχει πλέον περαιτέρω κίνδυνο κατάρρευσης, (η οποία εν πολλοίς άλλωστε μετά από 5 έτη συνεχούς υφέσεως έχει μάλλον επέλθει στα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις…), αντιθέτως εκτιμώ ότι, ιδιαίτερα μετά τα πρόσφατα γεγονότα της Κύπρου, θα ενισχυθεί η σταθερότητα του Χρηματοπιστωτικού της Συστήματος και θα ολοκληρωθεί η υφεσιακή λαίλαπα εντός του 2013, με τα πρώτα αχνά σημάδια ανάπτυξης στις αρχές του 2014. Επομένως, γνώμη μου είναι ότι η Χρηματαγορά και η Κεφαλαιαγορά, παρά την έντονη διόρθωση των ημερών, θα ανακάμψουν και θα ενσωματώσουν –μετά τα παροδικά προβλήματα– τις ελπίδες για μια κοντινή έξοδο από την ύφεση, η αγορά ακινήτων όμως θα συνεχίσει να υποχωρεί έντονα έως και τα μέσα του 2014…
3. Οσον αφορά την μαρτυρική Κύπρο μας, την αγάπη για την οποία όλοι οι πατριώτες Ελληνες έχουμε στην καρδιά μας, έχω επίσης να κάνω την εξής παρατήρηση: Δυστυχώς, δεν μπορείτε πλέον, αγαπητοί αδελφοί Κύπριοι, εντός μιάς Ευρωπαϊκής ‘Ενωσης που «κλείνει» τα στεγανά στην απορροή κεφαλαίων τουλάχιστον εντός της Επικρατείας της, ώστε να βοηθήσει το βαριά τραυματισμένο τραπεζικό της σύστημα, να «κλείνετε το μάτι» όχι μόνο σε εκτός Ευρώπης αλλά και εντός (…) σε φυσικά και νομικά πρόσωπα, προσφέροντας πενταπλάσιες αποδόσεις σε καταθετικούς λογαριασμούς και ταυτόχρονα φορολογικές διευκολύνσεις. Ενδεχομένως έρχεται και η ώρα των λοιπών που ακολουθούν το ίδιο μοντέλο, όμως εσείς (κι εμείς μαζί σας) ήσασταν «ο πιο αδύναμος κρίκος» για να θυμηθώ ένα παλαιό προσφιλές τηλεπαιχνίδι.
4. Αναφορικά με την ουσία των πρόσφατων ασύλληπτων γεγονότων: είναι παγκοίνως γνωστόν, σε εμάς που διδάσκουμε Κανονιστική Συμμόρφωση και Χρηματοπιστωτικό Δίκαιο, ότι η βασική, άθικτη και απαραβίαστη, ως κόρη Οφθαλμού, Θεμελιώδης Αρχή του Χρηματο – Πιστωτικού Συστήματος, είναι η Εγγύηση Καταθέσεων έως 100.000 ευρώ, ανά Καταθέτη και ανά Τραπεζικό Ιδρυμα:
Ουδέποτε έως τώρα είχε θιγεί ο πυρήνας της Εννοίας της Τραπεζικής Πίστεως, η οποία καθορίζει το ανεπίτρεπτο της αμφιβολίας για το εάν οι καταθέσεις, τα μετρητά, το “cash” είναι ασφαλισμένες ή όχι: Οι Τράπεζες εμπορεύονται «Χρήμα», αυτό είναι το commodity που διαθέτουν για να το μεταπωλούν, να το δανείζουν να το επενδύουν, κ.ο.κ.
Την εμπορία αυτή την διενεργούν κάνοντας την «ΕΥΛΟΓΗ ΕΙΚΑΣΙΑ», ότι δεν θα χρειασθούν όλοι οι καταθέτες, την ίδια μέρα, την ίδια ώρα, να τραβήξουν τα λεφτά τους! Η μετατροπή των καταθέσεων άνω των 100.000 ευρώ σε «επενδυτικό προϊόν» ξαναγράφει την Τραπεζική Επιστήμη:
Η εφαρμογή τέτοιων αποφάσεων, από οιοδήποτε Τραπεζικό Ιδρυμα εντός και εκτός Ευρωπαϊκής Ενωσης, κατά την γνώμη μου, δίνει την δυνατότητα σε οποιονδήποτε θιγόμενο, Ελληνα ή Αλλοδαπό, Φυσικό η Νομικό Πρόσωπο, να προσφύγει ΔΙΚΑΣΤΙΚΑ και να απαιτήσει πλήρη αποζημίωση για αδικοπραξία αλλά και ηθική βλάβη.
5. Μια τελευταία παρατήρηση για τους αποκτήσαντες Ομόλογα, είτε ΟΕΔ είτε άλλου εκδότη, είτε εδώ είτε στην Κύπρο, τους επισημαίνω ότι… Ακόμα, ισχύει η Κοινοτική Οδηγία για τα Χρηματοπιστωτικά Μέσα (“MIFID”)
KAI O ΝΟΩΝ ΝΟΕΙΤΟ.
* Ο κ. Γιάννης Κυριακόπουλος είναι Πρώην Διευθύνων Σύμβουλος ΑΕΔΑΚ Ασφαλιστικών Οργανισμών – Δικηγόρος-Οικονομολόγος.