Τα χρόνια της κρίσης το ασφαλιστικό σύστημα δέχθηκε μεγάλες πιέσεις, με αποτέλεσμα από το 2010 μέχρι και το 2014 η μέση μείωση των συντάξεων να ανέλθει σε 23% (πηγή: σύστημα “Ήλιος). Η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ ήρθε στην εξουσία με σημαία της την προάσπιση των συντάξεων και την επαναφορά της 13ης σύνταξης…
Τελικώς, με το ασφαλιστικό νομοσχέδιο του κ. Κατρούγκαλου αντί αυξήσεων επιβλήθηκαν εκ νέου σημαντικές μειώσεις στο εισόδημα των συνταξιούχων. Το ζήτημα μάλιστα της βιωσιμότητας του συστήματος θα τεθεί ξανά επί τάπητος το 2018 με ορατό τον κίνδυνο νέων περικοπών, εφόσον δεν αυξηθεί η απασχόληση και παταχθεί η εισφοροδιαφυγή.
Προκαλεί εντύπωση ότι ακόμη και σήμερα κυβερνητικά στελέχη, όπως πρόσφατα η κυρία Φωτίου, ισχυρίζονται ότι δεν υπήρξαν μειώσεις. Η πραγματικότητα όμως των αριθμών είναι διαφορετική. Από τον Ιούλιο 2015 μέχρι σήμερα έχουν επιβληθεί περικοπές σε 13 διαφορετικές κατηγορίες συντάξεων.
Πιο συγκεκριμένα:
* Αύξηση της εισφοράς υγείας 2% στις κύριες και 6% στις επικουρικές συντάξεις
* Μείωση της κατώτατης σύνταξης στα €384 από €486.
* Μεσοσταθμική μείωση ύψους 30% σε 250.000 επικουρικές συντάξεις
* Υψηλές περικοπές κύριων συντάξεων άνω των €1.300 (μικτά)
* Επιπλέον περικοπή 6% στις διπλές συντάξεις
* Μειώσεις στα μερίσματα του Μετοχικού Ταμείου Πολιτικών Υπαλλήλων (ΜΤΠΥ) για 285.000 συνταξιούχους του Δημοσίου, οι οποίες σε πολλές περιπτώσεις αγγίζουν το 60%
* Επιβολή πλαφόν €2.000 σε όλες τις ατομικές συντάξεις (άθροισμα μίας κύριας και μίας επικουρικής)
* Για τους νέους συνταξιούχους ο νέος τρόπος υπολογισμού των συντάξεων οδηγεί σε μέση μείωση περίπου 25% σε σύγκριση με σήμερα
* Για τους υφιστάμενους συνταξιούχους το επιπλέον ποσό που λαμβάνουν σε σχέση με τις νέες συντάξεις θα λογίζεται προσωρινά ως “προσωπική διαφορά”. Αν το 2018 όμως οι συνθήκες δεν είναι ευνοϊκές (το πιο πιθανό), η προσωπική διαφορά θα εκλείψει και η σύνταξή τους θα ευθυγραμμιστεί προς τα κάτω
* Τα καταβαλλόμενα εφάπαξ θα υποστούν συρρίκνωση κατά 15%-20%
* Οι νέες συντάξεις χηρείας θα προσαρμοστούν προς τα κάτω, λόγω της πολύπλοκης φόρμουλας που απαιτείται για τη χορήγησή τους
* Στις περιπτώσεις εργαζόμενων συνταξιούχων, η περικοπή των συνταξιοδοτικών τους δικαιωμάτων αυξάνεται σε 60%
* Περικόπτονται κατά περίπου 20% οι προσυνταξιοδοτικές παροχές των τραπεζοϋπαλλήλων, καθώς και εργαζομένων άλλων κλάδων, που εντάχθηκαν σε πρόγραμμα εθελούσιας εξόδου.
Εξίσου σημαντικό πλήγμα αποτελεί η κατάργηση του ΕΚΑΣ για 150.000 χαμηλοσυνταξιούχους το 2016 και για το σύνολο των 390.000 δικαιούχων μέχρι τα τέλη του 2019.
Τέλος δεν πρέπει να παραβλεφθεί το γεγονός ότι εκκρεμούν περί τις 300.000 αιτήσεις συνταξιοδότησης (180.000 κύριες + 120.000 επικουρικές), με το μέσο χρόνο αναμονής να πλησιάζει τον 1 χρόνο, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις φτάνει ακόμα και τα 3 χρόνια (ΤΣΑΥ, ΤΕΑΥΕΚ).
Ας μπει επιτέλους ένα τέλος στα ψέματα. Ζητείται σχέδιο για να βγούμε από το φαύλο κύκλο της κρίσης και να σταματήσει η συρρίκνωση των συνταξιοδοτικών παροχών. Χρειάζονται κίνητρα για επενδύσεις, σταθερό φορολογικό πλαίσιο και φιλικό επιχειρηματικό περιβάλλον ώστε να δημιουργηθούν νέες θέσεις εργασίας που θα αυξήσουν τα έσοδα των ταμείων. Εξίσου σημαντική είναι και η συστηματική καταπολέμηση της εισφοροδιαφυγής, η οποία αφαιρεί περί τα €3 δισ. έσοδα ετησίως. Επίσης, είναι αναγκαίο να δοθούν ισχυρά κίνητρα για την αύξηση των γεννήσεων, αφού το δημογραφικό πρόβλημα με τη γήρανση του ελληνικού πληθυσμού εξελίσσεται σε τεράστια απειλή.
* Ο κ. Δημήτρης Γκιόκας είναι Οικονομικός Αναλυτής, μέλος της Δημοκρατικής Ευθύνης