Στις 8 Φεβρουαρίου του 1963 ένα πρωτοφανές για τον Κορινθιακό παλιρροϊκό κύμα (τσουνάμι) σάρωσε την παραλιακή ζώνη από το Αίγιο μέχρι την περιοχή του Νέου Ερινεού προκαλώντας μεγάλες καταστροφές, σοβαρούς τραυματισμούς και σκορπώντας πανικό στους κατοίκους της περιοχής…
Του Φάνη Ζουρόπουλου*
Σύμφωνα με τα δημοσιεύματα του τύπου της εποχής, αλλά και τις αναφορές της Χωροφυλακής, στις 9.25 το βράδυ οι κάτοικοι της παραλιακής ζώνης άκουσαν μια υπόκωφη βοή και όσοι βγήκαν από τα σπίτια τους είδαν τη θάλασσα να υποχωρεί προς το εσωτερικό της και μετά από δευτερόλεπτα μια τεράστια μάζα νερού ύψους 20 και πλέον μέτρων όρμησε με σφοδρότητα προς την ακτή, παρασύροντας τα πάντα…
Βάρκες βρέθηκαν σε απόσταση 30-40 μέτρων από την ακτή, πολλές πάνω στα κεραμίδια σπιτιών, οι ακτές γέμισαν ψάρια, ενώ πολλοί κάτοικοι έντρομοι έτρεχαν για να σωθούν προς τα ψηλότερα σημεία…
Το σφοδρότατο κύμα του νερού έπληξε τις περιοχές των Σελιανιτίκων, Λόγγου, Λαμπιρίου και Ερινεού όπου ο όγκος του νερού έφθασε πάνω από την εθνική οδό (την σημερινή παλαιά Αιγίου-Πατρών) παρασύροντας ότι εύρισκε μπροστά του. Μετά από 5-7 λεπτά τα νερά υποχώρησαν και επανήλθε ηρεμία στην περιοχή.
Η τοπική εφημερίδα «Έρευνα» στο έκτακτο φύλλο της, στις 10 Φεβρουαρίου 1963, δίνει μια καταπληκτική περιγραφή του πρωτόγνωρου φυσικού γεγονότος, στις περιοχές Σελιανιτίκων και Λαμπιρίου. Στο πρωτοσέλιδο της η «Έρευνα» γράφει: «Εκ τῶν πληροφοριῶν τάς ὁποίας εἲχομεν κατέρρευσαν αἱ οἰκίαι τῶν Ἰωάν. Κιούση, Βασ. Μητροπούλου, Παν. Παπαγεωργίου, Διον. Δημακόπουλου, Παν. Οἰκονομοπούλου, Κ. Λάππα, διδασκάλου, Ν. Εὐσταθίου, Παν. Παναγόπουλου καί ἄλλων.
Τεράστιαι εἶναι αἱ καταστροφαί εἰς οἰκιακά σκεύη, βαρέλια, γεννήματα εἰς ζῶα μικρά και μεγάλα. Υπέστησαν ζημίας πολλαί οἰκίαι, ἀλλά λόγῳ τοῦ σκότους και τοῦ προκεχωρημένου τῆς ὣρας, δεν ἠδυνήθημεν να διαπιστώσωμεν, πλην ὃμως, ὡς φαίνεται, ὑπέστησαν ζημίας καί τά ἐκεῖ ξενοδοχεῖα τῆς λουτροπόλεως τῶν Σελιανιτίκων.
Σοβαρῶς ἐτραυματίσθη καί εὑρίσκεται εἰς σοβαράν κατάστασιν ἡ Παν. Παπαγεωργίου. Ὁμοίως ἐτραυματίσθη ὁ πρόεδρος τῆς κοινότητος Βασ. Μητρόπουλος, ὡς καί τα μέλη τῆς οἰκογνείας του. Ἐπίσης αἱ Ἀργ. Παπαγεωργίου, Παν. Κοσέρης, Χαραλαμπόπουλος, Κ. Γκολφινόπουλος κ.ἄ. Οἱ τραυματίαι μεταφέρθησαν καί νοσηλεύονται εἰς Νοσοκομεῖων Αἰγίου.
ΕΙΣ ΛΟΓΓΟΝ ΚΑΙ ΛΑΜΠΙΡΙ
Παρόμοιας ἐκτάσεως εἰς ἒντασιν καί καταστροφάς ὑπῆρξεν ἡ ἐκδήλωσις τοῦ παλιρροϊκοῦ κύματος εἰς Λόγγον καί Λαμπίρι. Ὑδάτινον τεῖχος, μήκους 50 μέτρων, ἔπληξεν ὅλην τήν ἀκτήν. Σκηναί τρόμου καί φρίκης ἐπηκολούθησαν.
Οἱ κάτοικοι ἐγκατέλειψαν τάς οἰκίας των καί ὅλην τήν νύκτα ἐτράπησαν εἰς φυγήν, ἀνελθοντεςβ εἰς τά ὀρεινά χωρία Ζήρειας και Καμάρες.
Εἰς τό Λαμπίρι κατεστράφησαν ἃπαντα τά κέντρα τῆς παραλίας, αἱ κατασκηνώσεις τοῦ ΟΤΕ, ὡς καί αἱ παιδικαί τοιοῦται τῶν Πατρῶν και Αἰγίου. Κατέπεσαν αἱ οἰκίαι Παν. Γρυλλή και Ιωάννη Μαζαράκη ως και άλλαι, των οποίων οι ένοικοι απώλεσαν παν ότι είχον»…
Και το ρεπορτάζ της «Έρευνας» καταλήγει: «Εἷς τόν Λόγγον καί ἰδίᾳ θέσιν «Βαλτάκι», τό παλιρροϊκόν κῦμα ἀνῆλθεν εἰς ὓψος 30 μέτρων. Κατεστράφησαν βάρκες καί ἂλλα ἁλιευτηκά συγκροτήματα. Ἂνθρωποι ἀπό το κρεβάτι τους εὑρέθησαν στή… θάλασσα. Εὐτυχῶς που ἡ περιοχή εἶναι ὁμαλή και δια τοῦτο δεν ἐθρηνήθησαν θύματα.
ΚΙΝΗΤΟΠΟΙΗΣΙΣ ΤΩΝ ΑΡΧΩΝ
Εὐθύς ὡς ἐξεδηλώθη ἡ νέα αὐτή συμφορά, ἐκινητοποιήθη ἡ Χωροφυλακή καί ο Στρατός. Ἐκ τῶν πρώτων κατέφθασεν εἰς Σελιανίτικα ὁ διοικητής τῶν ΤΕΑ ταγματάρχης κ. Ἀναστασόπουλος, ὁ ὑποδιοικητής τῆς Χωροφυλακῆς κ. Δημ. Παυλῆς, ὁ διοικητής τοῦ ἀστυνομικοῦ τμήματος Αἰγίου κ. Νιάρος κ.ἂ,
Εἰδοποιηθέντες, κατέφθασαν την 10ην μ.μ. ὁ διευθυντής τῆς Νομαρχίας κ. Καρακώστας καί ὁ στρατιωτικός διοικητής Πατρῶν συνταγματάρχης κ. Κοτσαλῆς, ὁ ὑποδιοικητής τῆς Διοικήσεως Χωροφυλακῆς Ἀχαΐας κ. Τόγκας, οἳτινες καί ἐπελήφθησαν τοῦ ἔργου τῆς προνοίας προς περίθαλψιν τῶν παθόντων. Διετέθησαν ὑγειονομικά αὐτοκίνητα καί εἷς στρατιωτικός ἰατρός, ὁλόκληρος δέ ἡ δύναμις τῆς Χωροφυλακῆς ἐτέθη εἰς ἐπιφυλακήν»…
Η επιστημονική εξήγηση του φαινομένου που έγινε αργότερα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το τσουνάμι οφειλόταν σε κατολίσθηση που έγινε στον πυθμένα του Κορινθιακού, κάτω από τον οποίο περνάει το μεγάλο σεισμικό ρήγμα που προκάλεσε και τον μεγάλο σεισμό της 15ης Ιουνίου του 1995. Από τότε πάντως τέτοιας δυναμικότητας τσουνάμι δεν ξανάγινε στον Κορινθιακό, εκτός από ένα πολύ ήπιο 6 μήνες μετά την 15/6/1995 και συγκεκριμένα στις 31/12/1995 που έγινε αισθητό μόνο στην περιοχή των Διγελιωτίκων.
Και βεβαίως υπάρχει και το τεράστιο παλιρροϊκό κύμα που έγινε το 373 π.Χ. μετά το σφοδρότατο σεισμό των 9R περίπου, που κατεδάφισε την πρωτεύουσα της Αχαΐκής Συμπολιτείας την Ελίκη.
Μετά τον σεισμό, έγινε κατολίσθηση, τα σπίτια της Ελίκης μιας πόλης 40.000 κατοίκων, χάθηκαν μέσα στη γη και το τσουνάμι που ακολούθησε σκέπασε τα πάντα εξαφανίζοντας «αύτανδρη» όπως λένε οι αρχαιολόγοι την πόλη…
Πρόκειται για ένα περίεργο φυσικό φαινόμενο που έγινε την ίδια σχεδόν χρονική στιγμή, σεισμός, κατολίσθηση και τσουνάμι… και εξαφάνισε την Ελίκη, που ακόμα βρίσκεται θαμμένη εκεί, παρά τις πολύχρονες και περιπετειώδεις έρευνες…
* Ο Φάνης Ζουρόπουλος είναι εκτελεστικός Πρόεδρος της Ένωσης Ευρωπαίων Δημοσιογράφων και Τ. Πρόεδρος της Ένωσης Επαρχιακού Τύπου.