Μαρία Θελερίτη: Νομοθετικό πλαίσιο κατά των διακρίσεων (video)

το παρόν σχέδιο νόμου ενσωματώνει στο εθνικό δίκαιο τέσσερις οδηγίες της Ε.Ε. και συγκεκριμένα άρθρα του Κανονισμού 596/2014, για την κατάρτιση της αγοράς προβλέποντας παράλληλα και τη σύσταση του εθνικού μηχανισμού διεύρυνσης περιστατικών…

Τι επιχειρεί το συγκεκριμένο νομοσχέδιο; Να εξαλείψει αλλά και να αντιμετωπίσει με ένα πιο αποτελεσματικό τρόπο διακρίσεις με βάση το φύλο, την καταγωγή, τη θρησκεία, τις πεποιθήσεις, την ασθένεια, την αναπηρία, την ηλικία, την οικογενειακή κατάσταση, το σεξουαλικό προσανατολισμό.

Ουσιαστικά πρόκειται για ένα πολυνομοσχέδιο με το οποίο η Κυβέρνηση επιχειρεί, να ισχυροποιήσει το νομοθετικό πλαίσιο κατά των διακρίσεων. Διακρίσεων στο χώρο της εργασίας, στην παροχή αγαθών και υπηρεσιών, αλλά και στην εκπαίδευση στις φορολογικές διευκολύνσεις στην κοινωνική προστασία, ακόμα και στην πρόσβαση σε στέγη. Μέσω λοιπόν αυτού του πολυνομοσχεδίου οι διακρίσεις στη βάση των προαναφερόμενων χαρακτηριστικών και στοιχείων της ταυτότητας των πολιτών τιμωρούνται με ποινικές και χρηματικές κυρώσεις.

Για την αντιμετώπιση λοιπών κάθε είδους διακρίσεων αλλά και των περιστατικών της αυθαιρεσίας των κρατικών υπαλλήλων κομβικό ρόλο διαδραματίζει ο ρόλος του Συνηγόρου του Πολίτη, καθώς αναλαμβάνει τη διερεύνηση και την καταπολέμηση τέτοιων φαινομένων και την αποκατάσταση της τάξης και συνακόλουθα της κοινωνικής ειρήνης.

Τα νέα μέτρα αυτά ανοίγουν το δρόμο για μεγαλύτερη προστασία σε τομείς ευαίσθητους, όπως είναι η πρόσβαση και οι συνθήκες στην εργασία σε αγαθά και υπηρεσίες και σε άλλα και υψώνει ασπίδα προστασίας για χιλιάδες άτομα, που σήμερα αντιμετωπίζουν προβλήματα λόγω φυλής, θρησκευτικών ή άλλων πεποιθήσεων, σεξουαλικού προσανατολισμού κ.τ.λ.

Το σχέδιο νόμου, διευρύνει το πεδίο προστασίας γιατί προσθέτει στο σημερινό ελλειμματικό νομοθετικό πλαίσιο και κάποιες άλλες κατηγορίες για απαγόρευση των διακρίσεων, όπως είναι οι διακρίσεις που αφορούν την εθνική καταγωγή, τις γενεαλογικές καταβολές, τη χρόνια ασθένεια, την οικογενειακή και κοινωνική κατάσταση, τον σεξουαλικό προσανατολισμό και ταυτότητα και χαρακτηριστικά φύλου.

Στην πράξη, μπορούν να προστατευθούν καλύτερα και να αποκρούσουν τυχόν δυσμενή μεταχείριση σε βάρος τους πρόσωπα και πολίτες που σήμερα βρίσκονται στο περιθώριο, όσον αφορά τη διασφάλιση των δικαιωμάτων τους. Σε αυτή την κατηγορία βρίσκονται οι αντιρρησίες συνείδησης, οι οροθετικοί και οροθετικές, οι πάσχουσες και πάσχοντες από άλλες χρόνιες ασθένειες και αναπηρίες, πρώην τοξικομανείς, διεμφυλικά άτομα ή με άλλον σεξουαλικό προσανατολισμό ή ταυτότητα, καθώς επίσης και οι οικείοι τους που, λόγω της σχέσης τους μαζί τους, μπορεί να υφίστανται και αυτοί και αυτές διακριτική και δυσμενή μεταχείριση.

Στον εργασιακό τομέα οι προστατευτικές ρυθμίσεις αφορούν στην απαγόρευση των διακρίσεων όσον αφορά τους όρους πρόσβασης στην εργασία, την επαγγελματική εκπαίδευση και κατάρτιση, θέματα αποδοχών, θέματα απολύσεων, θέματα υγείας και ασφάλειας κατά την εργασία, επανένταξης και εκ νέου απασχόλησης μετά από περιόδους ανεργίας, καθώς και στην συνδικαλιστική συμμετοχή αυτών των εργαζομένων.

Παράλληλα, εφαρμόζονται σε θέματα κοινωνικής προστασίας και φορολογικής διευκόλυνσης, εκπαίδευσης, πρόσβασης σε παροχή υπηρεσιών και αγαθών, συμπεριλαμβανομένης και της στέγης, ενώ, με Προεδρικό Διάταγμα, η προστασία θα μπορεί να επεκταθεί και σε όποιους άλλους τομείς κρίνει αναγκαίους η Κυβέρνηση.

Επίσης, με δεδομένο ότι αναγνωρίζονται, ουσιαστικά, τα ίδια δικαιώματα στους συντρόφους του συμφώνου συμβίωσης στον εργασιακό χώρο και άρα μπορούν, με βάση αυτά και αυτοί να διεκδικήσουν συνυπηρέτηση και οικογενειακά επιδόματα.

Οι νέες ρυθμίσεις που εισάγει το σχέδιο νόμου, οδηγούν παράλληλα σε καθολική εξίσωση του συμφώνου συμβίωσης με το γάμο.

Εξαιρετικά σημαντικό είναι, επίσης, το γεγονός ότι μέσω του σχεδίου δίνεται η δυνατότητα να επιτρέπεται σε κοινωνικούς φορείς ή συνδικαλιστικές οργανώσεις να αντιπροσωπεύουν στα δικαστήρια το θιγόμενο πρόσωπο, χωρίς να καταβάλουν παράβολο. Προβλέπει, δηλαδή, αντιστροφή του βάρους απόδειξης υπέρ του βλαπτόμενου, αλλά και την υποχρέωση του κράτους να προωθήσει τα θέματα αυτά και στον κοινωνικό διάλογο.

Τέλος, καίριας σημασίας θεωρώ το γεγονός ότι με το παρόν σχέδιο νόμου, η Κυβέρνηση επιχειρεί να αντιμετωπίσει πιο αποτελεσματικά τα περιστατικά αυθαιρεσίας, βασανισμούς, κακομεταχειρίσεις, παράνομη ή απαξιωτική συμπεριφορά, που διαπράττονται από αστυνομικούς, λιμενικούς, σωφρονιστικούς υπαλλήλους και λοιπούς.

Αυτά ανήκουν στο πλαίσιο της θωράκισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της αντιμετώπισης κάθε μορφής αυθαιρεσίας, βίας, ρατσισμού, σεξισμού και εκ μέρους των οργάνων της πολιτείας, για τα οποία, ουκ ολίγες φορές, η χώρα μας έχει καταδικαστεί και υποχρεωθεί να καταβάλει αποζημιώσεις.

Τέλος, ο Συνήγορος του Πολίτη, ως εθνικός μηχανισμός διερεύνησης περιστατικών αυθαιρεσίας, θα καλύψει το σημαντικό κενό, αφού η σχετική επιτροπή του ν. 3938/ 2011, δεν συστάθηκε και ως εκ τούτου, σε ένα κράτος δικαίου, δεν μπορεί να υπάρχει οποιαδήποτε υπόνοια συγκάλυψης ή ατιμωρησίας.

Αναλαμβάνοντας, λοιπόν, τη διερεύνηση ο Συνήγορος του Πολίτη, δεν υποκαθιστά το δικαστικό και πειθαρχικό έλεγχο τέτοιων περιστατικών, όπως προαναφέρθηκε από τους εκπροσώπους στην ακρόαση φορέων, το πρωί, των σωμάτων ασφαλείας. Αυτό που πρέπει να τονίσουμε είναι ότι δεν υποκαθιστά δικαστικό και πειθαρχικό έλεγχο των περιστατικών, αλλά λειτουργεί συμπληρωματικά και παράλληλα, ενώ τα πειθαρχικά όργανα θα παγώνουν την έκδοση απόφασης, μέχρι να βγάλει πόρισμα ο Συνήγορος του Πολίτη, από το οποίο θα μπορούν όμως να αποκλίνουν μόνο με ειδική και εμπεριστατωμένη δικαιολογία.

Άρα, λοιπόν, όσα ισχυρίστηκαν το πρωί οι εκπρόσωποι των σωμάτων ασφαλείας δεν ισχύουν, με βάση τον τρόπο που περιγράφονται στο νόμο.

Ολοκληρώνοντας θα ήθελα να τονίσω την θετική ανταπόκριση στο σχέδιο νόμου εκ μέρους των κοινοτήτων και να επισημάνω ως προς το υπουργείο και τον Υπουργό, ότι ίσως θα πρέπει να επανεξετάσουμε την πρόταση για την επέκταση του άρθρου 3, στην εφαρμογή δηλαδή της ίσης μεταχείρισης και στους τομείς αυτούς που με βάση τον σεξουαλικό προσανατολισμό, την ταυτότητα ή τα χαρακτηριστικά φύλου υφίστανται.