(Για τους φίλους μας, τους επαγγελματίες φωτογράφους)
Aνάμεσα στα στρεβλωτικά φαινόμενα της κρίσης που μαστίζει τη φωτογραφία διεθνώς, είναι η πρωτόγνωρη τάση, οργανωμένες εταιρίες, με budget, καταστήματα, εντυπωσιακές γκάμες
προϊόντων, να ζητούν από φωτογράφους δωρεάν χρήση υλικού δια δικούς τους προωθητικούς και
διαφημιστικούς σκοπούς.
Πως τα social media απειλούν την επαγγελματική αμοιβή των φωτογράφων
Όλα αυτά άρχισαν εδώ και μερικά χρόνια, όσα ακριβώς μετρούν τα social media. Ποτέ στο παρελθόν δεν διανοείτο επαγγελματίας να απαιτήσει από φωτογράφο, τελείως άγνωστόν του και πιθανόν σε αντιδιαμετρική πλευρά του πλανήτη, την παροχή τζάμπα φωτογραφιών.
Αυτό αν γινόταν στην εποχή του φιλμ, θα έμοιαζε σαν εξωπραγματική ερώτηση από κάποιον
..διαταραγμένο ψυχικά. Το ίδιο και δέκα χρόνια πριν. Ποιός άραγε θα αποτολμούσε να ζητήσει δωρεάν εικονογράφηση για το φυλλάδιό του, την βιτρίνα του ή για μια καμπάνια;
Tώρα, βομβαρδιζόμαστε από δημοσιεύματα στο internet με χειροπιαστές περιπτώσεις επαγγελματιών φωτογράφων που τους προσέγγισαν εταιρίες ζητώντας με περισσή αναίδεια και στη φτήνεια της μη χρέωσης, φωτογραφίες και μάλιστα με την υπόσχεση ότι έτσι ο φωτογράφος διαφημίζεται κιόλας.
Οι ίδιες ακριβώς εταιρικές οντότητες, μικρές ή μεγάλες, που δεν έχουν αντίρρηση στο έξοδο του γραφίστα που σχεδιάζει το φυλλάδιο, του τυπογράφου που το τυπώνει και της διαφημιστικής που το υποστηρίζει, ξαφνικά αποκτούν καβούρια στην τσέπη αν είναι για τη μικρή αμοιβή του φωτογράφου.
Και αν κάποιος διατυπώσει ένσταση και πει ότι στον κόσμο του internet όλα σχεδόν είναι δωρεάν… άρα και οι φωτογραφίες, να τον διαβεβαιώσουμε ότι ούτε το hosting, ούτε το web design, oύτε η συντήρηση είναι δωρεάν και κανένας που διατηρεί την ιντερνετική του παρουσία δεν διανοήθηκε ότι αυτά δεν έχουν κόστος.
Για παράδειγμα, διαβάζουμε σήμερα στο fstoppers.com μια πρόσφατη ιστοριούλα από την αντίπερα πλευρά του Ατλαντικού, στην πατρίδα της επαγγελματικής φωτογραφίας, τις ανεπτυγμένες και μη εξαιρετέες Ηνωμένες Πολιτείες.
Ο Wasim Ahmad, επαγγελματίας φωτογράφος με έδρα τη Νέα Υόρκη, είχε κάνει μερικές προσωπικές φωτογραφίες από το χαμπουγκεράδικο White Castle και μάλιστα από το χορτοφαγικό τους, νέο προϊόν Ιmpossible Σύντομα, τον πλησίασε κάποιος από την εταιρία, και στο πολύ χαλαρό ζήτησε τη φωτογραφία για εταιρική χρήση, παραλείποντας οποιαδήποτε αναφορά σε αμοιβή… βεβαίως-βεβαίως.
Όταν ο φωτογράφος απάντησε τονίζοντας την επαγγελματική του ιδιότητα και προτείνοντας μια λογική αμοιβή προς συζήτηση, …έφαγε πόρτα με ένα μεγαλοπρεπές “…δυστυχώς δεν ενδιαφερόμαστε…”. ¨
Όπως αποκαλύπτει ο ίδιος, δεν θα έθιγε το θέμα αν δεν τον είχαν οχλήσει με παρόμοιες αδάπανες
(γι αυτούς) προτάσεις σημαντικές εταιρίες όπως Μazda (αυτοκίνητα), Newsday (εφημερίδα), Canon
(φωτογραφικά), Krispy Kreme (φαγώσιμα) και το ίδιο το Syracuse University.
Όπως λέει ο ίδιος, ενέδωσε, αν και με πολλές επιφυλάξεις, μόνο στο τελευταίο γιατί πρόκειται για μορφωτικό ίδρυμα, αν και στις ΗΠΑ δεν διαφέρουν επί της ουσίας από κερδοσκοπικές επιχειρήσεις.
Επίσης το βασικό πρόβλημα των φωτογράφων ακόμη αν σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να είναι ευνοϊκά διακείμενοι σε μια επιμέρους πρόταση, για δωρεάν παραχώρηση υλικού, είναι ότι η φωτογραφία ξεφεύγει από τα χέρια τους.
Σε πολλές περιπτώσεις, κάποιος εμφανίζεται και ζητά ευγενικά μια άδεια να ξαναποστάρει κάτι στα social media, όμως μετά ο έλεγχος χάνεται, κάποιος άλλος στην εταιρία παίρνει το free υλικό στα χέρια του και περιχαρής για την επιτυχία, το χρησιμοποιεί όπως νάναι.
Και καταλήγει στο σχόλιο σχετικά με τον άκομψο και αγενή τρόπο που τελειώνει η συζήτηση σε όλες αυτές τις περιπτώσεις, όταν ο φωτογράφος …τολμήσει να αναφερθεί στην επίμαχη παράμετρο της αμοιβής…
Τι να προσθέσει κανείς περισσότερο; Η αφθονία φωτογραφικού υλικού αναρτημένη στα social media, έχει παραμορφώσει την αντίληψη του μέσου ανθρώπου για την αξία της φωτογραφίας.
Επίσης στα στελέχη του marketing στην προσπάθεια ανταγωνισμού και πάση δυνάμει μείωσης των δαπανών, προσπαθούν -και τους περνάει- να κάνουν περικοπές στους πιο αδύνατους κρίκους της
αλυσίδας, εκεί που θεωρούν ότι θα συναντήσουν μειωμένες αντιστάσεις.
Αν λοιπόν οι ίδιοι φωτογράφοι δεν κλείσουν τις κερκόπορτες και δεν προασπίσουν πρώτοι την αξιοπρέπεια της δουλειάς τους, τότε η στρέβλωση της δωρεάν εργασίας θα γενικευτεί με καταστροφικά αποτελέσματα.
**Το άρθρο μας έστειλε ο φίλος και συνεργάτης μας Βασίλης Ψωμάς, κατά κόσμον Vas-Val