Χρησιμοποιείτε μέσα κοινωνικής δικτύωσης ή εφαρμογές μηνυμάτων, όπως Messenger, WhatsApp ή Viber; Μήπως αγοράζετε προϊόντα διαδικτυακά; Τότε ενδεχομένως να έχετε διερωτηθεί τι κάνουν οι διαδικτυακές εταιρείες με τα προσωπικά σας δεδομένα. Από σήμερα, 25 Μαΐου, τίθεται σε ισχύ στην ΕΕ ο νέος Γενικός Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων (GDPR) με στόχο την αποτελεσματικότερη προστασία προσωπικών δεδομένων και την καταπολέμηση της κατάχρησής τους.
Ο GDPR αλλάζει ριζικά τον τρόπο με τον οποίο επιχειρήσεις και οργανισμοί συλλέγουν, επεξεργάζονται και διαχειρίζονται προσωπικά δεδομένα κάθε μορφής. Ο GDPR καθορίζει σε ποιες περιπτώσεις επιτρέπεται να χρησιμοποιούνται, αποθηκεύονται, διαγράφονται, μεταβιβάζονται και εν γένει επεξεργάζονται τα προσωπικά μας δεδομένα και κυρίως, με ποιον τρόπο μπορούμε να τα προστατεύουμε. Ο GDPR θα επηρεάσει κάθε οργανισμό και εταιρεία στην Ευρώπη, η οποία διαχειρίζεται με οποιονδήποτε τρόπο προσωπικά δεδομένα, αλλά και κάθε εταιρεία που συναλλάσσεται στην επικράτεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι κανόνες είναι πολύπλοκοι και τα πρόστιμα για μη συμμόρφωση πολύ αυστηρά και μπορούν να φτάσουν έως τα 20 εκατομμύρια ευρώ.
Μάλιστα, όπως μεταδίδει το BBC, αμερικανικές ιστοσελίδες όπως αυτή των «Chicago Times» και «LA Times» δεν είναι προς το παρόν διαθέσιμες σε χρήστες στην Ευρώπη καθώς δεν έχουν προβεί στις απαραίτητες διαδικασίες συμμόρφωσης με το νέο κανονισμό.
«Δυστυχώς η ιστοσελίδα μας δεν είναι προς το παρόν διαθέσιμη στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Εχουμε επιληφθεί του θέματος και δεσμευόμαστε να εξετάσουμε όλες τις επιλογές με στόχο την πλήρη παροχή των υπηρεσιών μας στην ευρωπαϊκή αγορά», ήταν το μήνυμα που όμως μεταδίδει η βρετανική ιστοσελίδα εμφανιζόταν σε όσους επισκέπτονταν τα συγκεκριμένα sites.
Η Κριστίνε Στέφεν, νομικός και ειδικός σε ζητήματα προσωπικών δεδομένων στο Κέντρο Προστασίας Καταναλωτών στη Βόρεια Ρηνανία Βεστφαλία, εξηγεί ότι «οι εταιρείες κοινωνικής δικτύωσης οφείλουν πλέον να πληροφορούν τους καταναλωτές για ποιο λόγο επεξεργάζονται προσωπικά δεδομένα, για πόσο διάστημα τα αποθηκεύουν, αν χρησιμοποιούν τα δεδομένα για να δημιουργήσουν προφίλ χρηστών ή ακόμα αν έχουν μεταφέρει τα δεδομένα σε τρίτη χώρα εκτός ΕΕ».
Τσουχτερά πρόστιμα ως και 20 εκατ. ευρώ
Από σήμερα οι κανόνες προστασίας προσωπικών δεδομένων ισχύουν σε ολόκληρη την ΕΕ. Κατά συνέπεια κολοσσοί όπως η Microsoft ή η Facebook δεν έχουν πλέον τη δυνατότητα να μεταφέρουν την έδρα τους σε χώρες όπως η Ιρλανδία, με πιο χαλαρό νομικό πλαίσιο ως προς την προστασία προσωπικών δεδομένων. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Γενικός Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων ισχύει ακόμα και για εταιρείες που δεν έχουν την έδρα τους σε χώρα της ΕΕ. Επιπλέον, σε περίπτωση παραβίασης των νέων κανόνων, οι εταιρείες θα βρεθούν αντιμέτωπες με τσουχτερά πρόστιμα που φθάνουν μέχρι και τα 20 εκατομμύρια ευρώ ή το 4% του παγκόσμιου τζίρου τους, ανάλογο με το ποιο από τα δύο είναι υψηλότερο.
Η βασική ιδέα του Γενικού Κανονισμού Προστασίας Δεδομένων είναι ότι απαγορεύεται, επί της αρχής, η επεξεργασία προσωπικών δεδομένων. Υπάρχουν ωστόσο και εξαιρέσεις: Έτσι κάθε εταιρεία που επεξεργάζεται δεδομένα θα πρέπει να αποδείξει ότι η ενέργεια αυτή είναι απαραίτητη, αλλά και ότι δεν συλλέγονται περισσότερα δεδομένα από όσα πραγματικά χρειάζονται. Πολλοί ειδικοί αλλά και καταναλωτές χαιρετίζουν την καλύτερη προστασία δεδομένων. Ανάμεσά τους ο επιχειρηματίας, επιστήμονας και συγγραφέας Λαρς Γέγκερ:
«Από εδώ και στο εξής ο πολίτης αποκτά σε κάποιο βαθμό έλεγχο και πρόσβαση στα δεδομένα του, κάτι που είναι σίγουρα μια πολύ θετική εξέλιξη. Το ερώτημα που τίθεται είναι ωστόσο είναι πόσο αποτελεσματική είναι η προστασία δεδομένων; Γεγονός πάντως είναι ότι μπαίνει επιτέλους φρένο στην ασυδοσία των διαδικτυακών εταιρειών».
Τι επισημαίνει το Ελληνικό Κέντρο Ασφαλούς Διαδικτύου του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας
Ποιες θα είναι οι βασικές αλλαγές που θα ισχύσουν Προστασία των δικαιωμάτων των παιδιών: Το τοπίο στα social media αλλάζει. Βάσει του νέου κανονισμού απαγορεύεται τη χρήση των social media σε παιδιά έως 16 ετών παρά μόνο με τη συγκατάθεση των γονέων.
Δικαίωμα στη λήθη: Ο χρήστης έχει το δικαίωμα να ζητήσει την διαγραφή των δεδομένων του και ο υπεύθυνος επεξεργασίας έχει υποχρέωση άμεσα να τα διαγράψει και, αν τα έχει δημοσιοποιήσει, να ενημερώσει και όλους τους άλλους που τα έχουν αναδημοσιεύσει ότι έχει ζητηθεί η διαγραφή τους.
Δικαίωμα ενημέρωσης και πρόσβασης στα δεδομένα: Ο πολίτης θα έχει περισσότερη και σαφέστερη ενημέρωση κατά τη συλλογή των δεδομένων του για την επεξεργασία τους και το δικαίωμα πρόσβασης σε αυτά.
Δικαίωμα διόρθωσης: Ο χρήστης θα έχει το δικαίωμα να απαιτήσει από τον υπεύθυνο επεξεργασίας τη διόρθωση ανακριβών στοιχείων καθώς και τη συμπλήρωση ελλιπών δεδομένων που τον αφορούν.
Δικαίωμα εναντίωσης στην επεξεργασία: Ο χρήστης θα έχει το δικαίωμα να αντιταχθεί στην επεξεργασία των δεδομένων του υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις, ιδίως όταν πρόκειται για κατάρτιση «προφίλ» ή για σκοπούς απευθείας εμπορικής προώθησης.
Τι αλλάζει στο διαδίκτυο: Τελευταία, πολλοί από τους μεγάλους ιστότοπους, υπηρεσίες και εφαρμογές που χρησιμοποιούμε σπεύδουν να επικαιροποιήσουν τις πολιτικές απορρήτου και τους όρους χρήσης τους. Ίσως έχετε παρατηρήσει πολλές νέες ειδοποιήσεις για θέμα αυτό στο τηλέφωνό και στο email σας. Ο λόγος πίσω από αυτές τις αλλαγές δεν είναι άλλος από τη συμμόρφωση των εταιρειών στο νέο Γενικό Κανονισμό για την Προστασία των Δεδομένων. Με τους νέους κανόνες γίνεται δυσκολότερη η στοχευμένη διαφήμιση καθώς οι εταιρείες δε θα έχουν πλέον το δικαίωμα να συλλέγουν και να πουλάνε πληροφορίες για τις προτιμήσεις των χρηστών εάν πρώτα δεν έχουν εξασφαλίσει τη συγκατάθεσή τους. Επιπρόσθετα μια ακόμα αλλαγή που ορίζει ο νέος κανονισμός είναι η πρόσβαση των παιδιών ηλικίας από 13 έως 15 ετών (για την Ελλάδα) στα κοινωνικά δίκτυα μόνο με γονική συναίνεση.
Μέχρι στιγμής πάντως παραμένει αδιευκρίνιστο το πως θα εφαρμοστεί αυτή η διάταξη καθώς δεν υπάρχουν σχετικές ανακοινώσεις από τα κοινωνικά δίκτυα.