Χιλιάδες κάτοικοι του Πόρου συγκεντρώθηκαν τον προηγούμενο μήνα στο λιμάνι του νησιού, διαμαρτυρόμενοι κατά της επέκτασης των ιχθυοκαλλιεργειών μέσω των νέων ΠΟΑΥ που προβλέπονται με προεδρικό διάταγμα.
Παρά το γεγονός ότι στο νησί λειτουργούν ήδη μονάδες υδατοκαλλιέργειας, η προοπτική πολλαπλασιασμού τους έχει φέρει στο προσκήνιο σοβαρές ανησυχίες για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και τη συρρίκνωση του θαλάσσιου τουρισμού, που αποτελεί σημαντική πηγή εσόδων για την τοπική οικονομία.
«Όπου υπάρχουν ιχθυοκαλλιέργειες έχει καταστραφεί ο βυθός»
Ο Γιάννης Καπασάκης, που εξερευνά τους βυθούς του Πόρου εδώ και δεκαετίες, περιγράφει με θλίψη την αλλαγή του τοπίου:
«Από τότε που τοποθετήθηκαν οι πρώτοι κλωβοί στις βορειοδυτικές ακτές, ο βυθός καταστράφηκε. Η ποσειδωνία εξαφανίστηκε και δεν πρόκειται να επανέλθει εύκολα.»
Παρόμοια εικόνα δίνει και ο ψαράς Γιώργος Αναγνωστόπουλος:
«Στον βυθό δεν έχει μείνει τίποτα. Τα ψάρια που πιάνουμε είναι χαμηλής ποιότητας. Αν επεκταθούν κι άλλο οι μονάδες, οι ντόπιοι αλιείς δεν θα μπορούμε να ψαρεύουμε στους παραδοσιακούς ψαρότοπους.»
Φόβοι για πλήγμα στον θαλάσσιο τουρισμό
Η επέκταση των ιχθυοκαλλιεργειών απειλεί και τον θαλάσσιο τουρισμό του Πόρου, τονίζουν οι κάτοικοι.
«Ο κόλπος του Μπιστίου, που ήταν καταφύγιο σκαφών αναψυχής, έχει γεμίσει κλωβούς. Αν έρθουν και νέες μονάδες, θα χαθεί κι άλλο μέρος της ακτογραμμής που είναι πόλος έλξης για τουρίστες», λέει η Φαίη Ορφανίδου, ιδρύτρια του φορέα Καθετή.
Οι επιστημονικές ενδείξεις για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις
Ο Μανώλης Τσαπάκης, Διευθυντής Ερευνών στο Ινστιτούτο Ωκεανογραφίας του ΕΛΚΕΘΕ, εξηγεί ότι:
«Όπου υπάρχουν μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας, υπάρχει και υποβάθμιση του βυθού λόγω των τροφών και των αποβλήτων των ψαριών.»
Ο ίδιος επισημαίνει την έλλειψη ολοκληρωμένης χαρτογράφησης της ποσειδωνίας, γεγονός που δυσκολεύει τον σωστό χωροταξικό σχεδιασμό. Επιστημονικές μελέτες δείχνουν ότι οι επιπτώσεις μπορούν να φτάσουν ακόμη και τα 400 μέτρα κατάντη των ρευμάτων.
Απαραίτητος ο εκσυγχρονισμός του πλαισίου
Σύμφωνα με τον Τσαπάκη, το ειδικό χωροταξικό σχέδιο που διέπει τις υδατοκαλλιέργειες είναι από το 2011 και έπρεπε να έχει αναθεωρηθεί ήδη από το 2021, λαμβάνοντας υπόψη τα νέα επιστημονικά δεδομένα και τις τεχνολογίες.
«Η υδατοκαλλιέργεια μπορεί να είναι βιώσιμη, αν γίνει με σωστή χωροθέτηση, έλεγχο και χαρτογράφηση», τονίζει ο επιστήμονας, επισημαίνοντας την ανάγκη για διαρκή παρακολούθηση των επιπτώσεων στο οικοσύστημα.
Τι ζητούν οι κάτοικοι του Πόρου
Οι κάτοικοι και οι τοπικοί φορείς ζητούν πάγωμα των σχεδίων για τις ΠΟΑΥ, προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος και στήριξη του ήπιου τουρισμού που αποτελεί βασική πηγή εισοδήματος.
Με τις κινητοποιήσεις και τις πρωτοβουλίες ενημέρωσης, επιχειρούν να αποτρέψουν την περαιτέρω υποβάθμιση του φυσικού πλούτου του νησιού.
Σε τι φάση βρίσκεται η ΠΟΑΥ στον Πόρο;
Ήδη από το 2011 έχει οριστεί ένας χάρτης με τις ΠΟΑΥ, δηλαδή με χώρους στην θάλασσα που μπορούν να παραχωρηθούν για την ανάπτυξη υδατοκαλλιεργειών. Κάθε ζώνη όμως για να εγκριθεί περνάει από μια ξεχωριστή διαδικασία μέχρι να δημοσιευτεί το προεδρικό διάταγμα που θα την οριστικοποιήσει.
Στον Πόρο έχουν προχωρήσει σε πολλά στάδια (π.χ. έγκριση μελέτης περιβαλλοντικών επιπτώσεων) και βρισκόνται στο στάδιο όπου έχει συγκροτηθεί το Συμβούλιο του ΚΕΣΥΠΟΘΑ για να αξιολογήσει χωροταξικά το θέμα και να προχωρήσει το προεδρικό διάταγμα.
Επανειλημμένα το δημοτικό συμβούλιο του Δήμου Πόρου (ακόμα και από αντιπαλες παρατάξεις) έχει γνωμοδοτήσει αρνητικά για τις ΠΟΑΥ που έχουν οριστεί στο βορειοδυτικό μέρος του νησιού. Όμως οι γνωμοδοτήσεις δεν μπορούν να βάλουν φρένο στην διαδικασία.
«Υπάρχει αρκετός θυμός στην περιοχή» λέει η κα. Ορφανίδου, «και αυτό έχει να κάνει με τις αρμοδιότητες που δίνονται στην τοπική αυτοδιοίκηση. Θεωρώ ότι για ένα τέτοιο μεγάλο αναπτυξιακό έργο σε μια περιοχή, πρέπει να λαμβάνεται υπόψη η γνώμη του κόσμου. Δεν είναι δυνατόν να έρχεται κάποιος και να αποφασίζει το τι θα γίνει με τον τόπο σου και να μην λαμβάνεται υπόψην η γνώμη της τοπικής κοινωνίας. Και είναι πολύ σημαντικό ότι η αυτοδιοίκηση αγωνίζεται διαχρονικά ακόμα και η αντιπολίτευση για αυτό. Δεν εισακούεται η επιθυμία του κόσμου για τον τόπο του. Το μόνο που θέλουμε είναι να προστατευτεί το περιβάλλον και ο χαρακτήρας του νησιού μας».