Αυτά τα αγάλματα και ποιος δεν θα ήθελε να τα πάρει; Δικαίως, λοιπόν, υπάρχει τους τελευταίους μήνες μια διαμάχη μεταξύ Αθηνών και Κορίνθου για τους αρχαϊκούς Κούρους, που βρέθηκαν και κατασχέθηκαν σε χέρια αρχαιοκαπήλων τον περασμένο Μάιο στην Κορινθία.
Τα δύο ωραιότατα και σπάνια αγάλματα μεταφέρθηκαν, όπως συμβαίνει με όλα τα προϊόντα αρχαιοκαπηλίας, στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο. Εκεί έχουν μείνει από τότε. Ομως, η τοπική Εφορεία Αρχαιοτήτων (ΛΖ’ ΕΠΚΑ), με έγγραφό της στην Αρχαιολογική Υπηρεσία ζητάει την άμεση επιστροφή τους στην Κορινθία, για να ενωθούν με τα πόδια τους, που βρέθηκαν στον αγρό που υπέδειξε ένας εκ των αρχαιοκαπήλων ως τόπο εύρεσης των Κούρων.
Οσο καθυστερεί η επιστροφή των γλυπτών στην «πατρίδα» τους τόσο φουντώνουν οι υποψίες ότι οι Κούροι δεν θα γυρίσουν πίσω αμαχητί.
Οι τοπικοί παράγοντες έχουν ήδη πάρει θέση μάχης για τη διεκδίκησή τους και δύο βουλευτές της Κορινθίας, η Κατερίνα Φαρμάκη (ΠΑΣΟΚ) και ο Κώστας Κόλλιας (Ν.Δ.), έχουν καταθέσει στη Βουλή σχετικές ερωτήσεις προς τον υπουργό Πολιτισμού και Τουρισμού Π. Γερουλάνο.
Το θέμα αυτό, αλλά και η εικόνα που έχουν πλέον οι αρχαιολόγοι, ύστερα από τεσσάρων μηνών έρευνα στην επίμαχη περιοχή, μας έφερε ένα πρωινό στην Κορινθία.
Εντατική ανασκαφή
Ξεκινήσαμε από το Μουσείο του αρχαιολογικού χώρου της Κορίνθου, που ήταν γεμάτο τουρίστες. «Αν έρθουν και οι Κούροι, θα αυξηθεί ακόμη περισσότερο η επισκεψιμότητα», επισημαίνει ο προϊστάμενος της Εφορείας Κωνσταντίνος Κίσσας, που ξημεροβραδιάζεται μαζί με ένα ολιγομελές συνεργείο έξι ωρομίσθιων εργατών, έναν αρχαιολόγο (Γ. Γιαννακόπουλο) και μία σχεδιάστρια (Μαρία Καλλίρη), στην ανασκαφή.
Αγωνίζεται να προλάβει μέχρι τα μέσα Νοεμβρίου, που λήγουν οι συμβάσεις των εργαζομένων, να έχει ερευνήσει όσο γίνεται μεγαλύτερη έκταση, με την ελπίδα, βέβαια, πως θα μπορέσει να απαντήσει στο ερώτημα, ποιοι ήταν οι δύο αυτοί νεαροί και ποιο σπουδαίο ταφικό μνημείο κοσμούσαν.
Από τη γη, στο εργαστήριο
Παράλληλα έχει οργανώσει στο Μουσείο ένα υπερσύγχρονο εργαστήριο υποδοχής των ευρημάτων. Το λειτουργεί μια ομάδα συντηρητών του υπουργείου, υπό τον Βλάσση Δεληστάθη και την επίβλεψη της Ηρώς Τσίγκρη. Ετσι, κάθε κομμάτι που βγαίνει από τη γη, μπαίνει κατ’ ευθείαν στην «εντατική» για συντήρηση. Στον χώρο αυτό είδαμε ξαπλωμένα στο τραπέζι τα δύο πόδια των Κούρων.
Οι έμπειροι συντηρητές μάς έδειξαν πώς κολλάει απολύτως το δεξί πέλμα του ενός Κούρου με τη δεξιά κνήμη του. Τώρα θα ήθελαν να διαπιστώσουν αν τα δύο πόδια συναρτώνται απολύτως και με τα γλυπτά. Γι’ αυτό, τα ζητούν πίσω.
Η επόμενη στάση μας ήταν στην ανασκαφή. Σε απόσταση περίπου δέκα λεπτών με αυτοκίνητο από το Μουσείο, σε μια αγροτική έκταση φυτεμένη κυρίως με ελιές, έξω από το χωριό Κλένια (κοντά στο Χιλιομόδι), βλέπεις 23 ανασκαμμένους τάφους, εκ των οποίων οι 11 χρονολογούνται στην αρχαϊκή εποχή (530-510 π.Χ.), δηλαδή στην εποχή των Κούρων, και οι υπόλοιποι στους κλασικούς και ελληνιστικούς χρόνους. Είναι σαρκοφάγοι επιχρισμένες εσωτερικά, δηλαδή επιμελημένες με πώρινες καλυπτήριες πλάκες.
Πρόκειται για ένα εκτεταμένο και οργανωμένο νεκροταφείο μιας ισχυρής οικονομικά και ανθούσας πόλης, πιθανότατα της αρχαίας Τενέας, που δεν έχει ακόμη εντοπιστεί ανασκαφικά. Η θέση της, όμως, έχει περιγραφεί από τον Παυσανία (2ο αι. μ.Χ.) και έχει ταυτιστεί από τους νεότερους μελετητές με τα αρχαία περάσματα στα βουνά, που βλέπεις να υψώνονται στην περιοχή.
Ο αρχαίος περιηγητής αναφέρει πως «από τον Ακροκόρινθο αν πάρουμε τον ορεινό δρόμο (τη σημερινή Κλεισούρα που οδηγεί στο Αργος) θα βρούμε την Τενεατική Πύλη και το ιερό της Ειληθείας. Εξήντα τόσα στάδια απέχει η Τενέα (σήμερα χωριό Κλένια). Οι κάτοικοί της λένε πως «είναι Τρώες, αιχμάλωτοι που έφεραν οι Ελληνες από την Τένεδο και που τους δόθηκε από τον Αγαμέμνονα αυτός ο τόπος για να εγκατασταθούν, γι’ αυτό και τιμούν τον Απόλλωνα πιο πολύ από τους άλλους θεούς».
Ο τάφος του πολεμιστή
Η περιοχή έχει γίνει βορά των αρχαιοκαπήλων. Κάθε μέρα η Αστυνομία καλεί τους αρχαιολόγους για να τους παραδώσει όλο και νέα «ευρήματα» λαθρανασκαφών. Κι επειδή είναι πολύ γνωστό ότι υπάρχουν αρχαία όπου κι αν σκάψεις, κάποιοι επιδίδονται και στην παραγωγή πλαστών, όπως μας εξήγησαν οι αρχαιολόγοι, που εκείνο το πρωί είχαν ανοίξει ακόμη έναν τάφο.
Ο νεκρός ήταν σύγχρονος των δύο Κούρων. Ανάμεσα στα πόδια του ήταν ένας σκύφος, μια κύλικα, μια στλεγγίδα και ένα μαχαίρι. Η παράσταση πάνω στην κύλικα, όταν καθαρίστηκε αργότερα και αποτυπώθηκε σχεδιαστικά από τη Μαρία Καλλίρη, φάνηκε πως απεικόνιζε πολεμιστή.
Σχέση με Κούρο Μονάχου
Τα δύο πόδια των Κούρων βρέθηκαν σε ελάχιστη απόσταση από εκεί, εμπρός από δύο δίδυμους τάφους (σαρκοφάγους), που διέφεραν από τους άλλους μόνο στο πάχος της επικαλυπτήριας πλάκας τους, τριπλάσιο των υπολοίπων. Αυτό αποτελεί μία απόδειξη ότι οι τάφοι αυτοί ίσως σήκωναν βαρύ φορτίο και γι’ αυτό πρόκειται να σταλούν τα οστά των νεκρών για ανθρωπολογική έρευνα προκειμένου να διαπιστωθεί αν ήταν αδέλφια.
Δεν αποκλείεται, όμως, τα γλυπτά να κοσμούσαν γειτονικό τύμβο, ο οποίος δεν έχει ακόμη ανασκαφεί, καθώς βρίσκεται στα όρια του τεράστιου οικοπέδου (3.800 τ.μ.) και δεν μπορεί να ερευνηθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα. Η ανασκαφή θα συνεχιστεί την προσεχή άνοιξη, εάν κι εφόσον υπάρχει διαθέσιμη επιχορήγηση.
Η πλήρης αποκάλυψη των αρχαίων θα δείξει ποια σχέση μπορεί να έχουν οι Κούροι αυτοί με τον Κούρο της Τενέας (εύρημα του 1846) που εκτίθεται στη Γλυπτοθήκη του Μονάχου, όπως και με τους άλλους δίδυμους αρχαϊκούς Κούρους, τον Κλέοβι και τον Βίτωνα, τα αγάλματα των οποίων αφιέρωσαν οι Αργείοι στο Ιερό του Απόλλωνα στους Δελφούς.
Πηγή: enet.gr