Τελευταία επανατέθηκε στη συζήτηση το ενδεχόμενο αποσύνδεσης της χώρας από το ευρώ (GREXIT). Η ανακίνηση της συζήτησης προφανώς οφείλεται στην αναδυόμενη πιθανότητα πρόωρες εκλογές να αναδείξουν στην κυβέρνηση το κομματικό υβρίδιο του ΣΥΡΙΖΑ. Είναι ευρύτερα γνωστό ότι το ΣΥΡΙΖΑ φιλοξενεί στις τάξεις του πολλά στελέχη που ερωτοτροπούν με την ιδέα της ελληνικής εξόδου από το ευρώ…
Γράφει ο Παναγιώτης Γεννηματάς*
Σε σχέση με την πιθανότητα αποχώρησης της χώρας από την ευρωζώνη καταγράφονται δύο διαβαθμίσεις θέσεων: Αυτοί που θεωρούν αναγκαία την έξοδο της χώρας από το ενιαίο νόμισμα, ώστε η χώρα να ανακτήσει την νομισματική της κυριαρχία και αυτοί που, χωρίς να το εύχονται, αποδέχονται ψύχραιμα το ενδεχόμενο της εξόδου. Κοινό στοιχείο και των δύο διαβαθμίσεων είναι η πεποίθηση ότι μέσα στα αυστηρά νομισματικά πλαίσια της ευρωζώνης η πιθανότητα επιστροφής της χώρας στην ανάπτυξη πρέπει οπωσδήποτε να αποκλειστεί.
Η επιχειρηματολογία των αντιπάλων του ευρώ είναι οικονομικά πανίσχυρη. Ισχυρή υπήρξε άλλωστε εξ αρχής, πριν η Ελλάδα αποφασίσει οριστικά την ένταξή της. Το δέλεαρ που συνετέλεσε στον κατευνασμό των ενστάσεων υπήρξε η πρόβλεψη της ΟΝΕ για σοβαρές αντισταθμιστικές οικονομικές μεταβιβάσεις. Επιπλέον, πολλοί υπέστειλαν την αντίδραση με την ελπίδα ότι η δομική βία που θα ασκούσε στην ελληνική οικονομία το αυστηρό πλαίσιο της νομισματικής προσαρμογής θα εξανάγκαζε το πολιτικό σύστημα να επιταχύνει το βηματισμό προς τις αναγκαίες εκσυγχρονιστικές μεταρρυθμίσεις.
Δεν είναι ο τόπος να σχολιάσουμε το μέγεθος της πολιτικής αυταπάτης. Το βιώνουμε σήμερα επώδυνα. Πολιτικό σύστημα και επιχειρηματικές ελίτ δεν ανταποκρίθηκαν παραγωγικά ούτε στις προκλήσεις ούτε στις ευκαιρίες που το ευρώ πρόσφερε στη χώρα. Η προσφυγή στον εύκολο δανεισμό έδωσε άλλοθι για την συγκάλυψη της οικονομικής και πολιτικής αδυναμίας. Αντί της αναγκαίας επίσπευσης της διαρθρωτικής προσαρμογής η Ελλάδα είχε ήδη το 2007 ολοκληρώσει τις προϋποθέσεις μιας ασυμμετρικής εκτροπής και βάδιζε πλησίστια προς την τελική χρεωκοπία!
Θα έλεγε κανείς ότι η ενεργοποίηση της πτώχευσης και το βαρύτατο κοινωνικό κόστος της εσωτερικής υποτίμησης θα διέγειραν στο πολιτικό σύστημα της χώρας τα ύστατα αντανακλαστικά διαρθρωτικής προσαρμογής. Η εκσυγχρονιστική αντεπίθεση θα συνιστούσε την ύστατη σταυροφορία εθνικής επιβίωσης. Η χαλαρότητα όμως της εκσυγχρονιστικής προσπάθειας ενθαρρύνει όσους διατηρούσαν ανέκαθεν επιφυλάξεις απέναντι στο ενιαίο νόμισμα και ενισχύει τις τάξεις τους με απογοητευμένους από την λιτότητα και την αναποτελεσματικότητα της πολιτικής των μνημονίων.
Υπό τους όρους αυτούς, τις αυταπάτες της ανώριμης ένταξης στο ευρώ κινδυνεύει να διαδεχθεί η αυταπάτη της αλόγιστης αποσύνδεσης. Αλλά τη φορά αυτή η αυταπάτη δεν θα έγκειται τόσο πολύ στην εσφαλμένη οικονομική εκτίμηση όσο κυρίως στην έλλειψη πολιτικής βελτίωσης που θα την συνοδεύει. Η έξοδος από το ευρώ δεν πρόκειται να έχει ποιοτική διαφοροποιητική επίπτωση στο πολιτικό σύστημα της χώρας. Οι ίδιοι μηχανισμοί πολιτικής στελέχωσης θα συνεχίσουν να αναπαράγουν την ίδια πολιτική ανεπάρκεια και φαυλότητα με μεγαλύτερη άνεση από πριν. Την αδυναμία προσαρμογής στο ενιαίο νόμισμα θα διαδεχτεί η αδυναμία προσαρμογής στο καθεστώς εκτός ευρώ που θα είναι μάλιστα περισσότερο απαιτητικό!
Ας το συνειδητοποιήσουμε: το πρόβλημα της χώρας δεν είναι το ευρώ. Η νομισματική πειθαρχία συνιστά πράγματι για τις χώρες του ευρωπαϊκού νότου υπέρμετρο οικονομικό περιορισμό. Το πρόβλημα όμως είναι κυρίως μια συγκεκριμένη νομισματική αντίληψη που έχει μονομερώς επιβληθεί. Είναι η παρατηρούμενη ευρωπαϊκή απροθυμία να ενισχυθεί η ευρωπαϊκή δημοσιονομική ενοποίηση και να συντονιστεί παραγωγικότερα με μια ελαστικότερη νομισματική πολιτική. Η πολιτική όμως αυτή μπορεί κάλλιστα να αλλάξει μέσα σε μια Ευρώπη που ευδιάκριτα βαδίζει προς την παρακμή.
Όσοι υποστηρίζουν την έξοδο από το ευρώ (GREXIT, διάβαζε Μεσολόγγι) δεν διανοούνται ότι η καταστροφική πολιτική που ακολουθείται σήμερα μπορεί εκ των πραγμάτων αύριο να διαφοροποιηθεί. Το ενδεχόμενο αυτό δεν θέλουν να το αντιμετωπίσουν. Ο δογματισμός της θέσης τους επικάθεται πάνω σε προηγούμενες ιδεολογικές προκαταλήψεις. Η εμμονή όμως στην άποψη ότι τίποτα δεν πρόκειται να αλλάξει στην ΟΝΕ είναι αντιϊστορική γιατί αγνοεί την πολιτική διαλεκτική που σε τελευταία ανάλυση αποφασίζει και για την πολιτική οικονομία. Η πολιτική που ακολουθείται σήμερα δεν μπορεί να συνεχιστεί γιατί απλούστατα η νομισματική ένωση δεν θα την αντέξει. Τα γεγονότα και όχι τα οικονομικά θεωρήματα αποφασίζουν για την πολιτική.
Στην ευρωπαϊκή επομένως βούληση για επιβίωση της ΟΝΕ πρέπει να συνεχίσει να ποντάρει και η Ελλάδα. Παράλληλα να προχωρήσει αποφασιστικότερα στην υλοποίηση των διαρθρωτικών δεσμεύσεων τις οποίες η χώρα έχει από το 1992 αποδεχτεί. Το δέον γενέσθαι στη χώρα μας δεν μπορεί ακόμη να αποσυνδεθεί από το δέον γενέσθαι στην Ευρώπη. Το παιγνίδι επιστροφής στην ανάπτυξη πρωτίστως θα παιχθεί εκεί.
Το πρόβλημα της Ελλάδας δεν είναι το νόμισμα. Το πρόβλημα είναι η αδυναμία της ελληνικής κοινωνίας να ενεργοποιηθεί δυναμικά και να πυροδοτήσει μια παραγωγική πολιτική εθνικής επιβίωσης, είτε μέσα είτε έξω από την ευρωζώνη. Όλα τα άλλα γίνονται μαχητά όταν η πολιτική αριστεία ενεργοποιήσει δημιουργικά την κοινωνία.
* Ο Παναγιώτης Γεννηματάς είναι επίτιμος Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τραπέζης Επενδύσεων (ΕΤΕπ).
http://pangennimatas.blogspot.gr/