Όλοι έχουμε κάποιες βασικές γνώσεις για το αλκοόλ, που μπερδεύονται συνήθως με λαϊκές δοξασίες, μύθους και σύγχρονα δεδομένα, συσκοτίζοντας το τοπίο καθοριστικά…
Δεν θα ήταν υπέροχο αν αυτά που λέμε δημόσια για το αλκοόλ είχαν και μια -επιστημονική- βάση;
Το καλό είναι ότι πολυάριθμες επιστημονικές έρευνες έχουν ασχοληθεί με το αλκοόλ και έχουμε πια στα χέρια μας πραγματικά δεδομένα να συζητάμε όλες αυτές τις ώρες που περνάμε καταναλώνοντάς το!
Ας δούμε μια σειρά από αναπάντεχες γνώσεις για το αλκοόλ που μας κόμισε ο επιστημονικός κόσμος…
Το αλκοόλ είναι φάρμακο
Όλοι ξέρουμε τις αντισηπτικές ιδιότητες του αλκοόλ και το καλό που κάνουν οι τανίνες του κρασιού στην καρδιά. Το πράγμα ωστόσο πηγαίνει βαθύτερα. Οι ευρωπαϊκές και αμερικανικές φαρμακοποιίες θεωρούν το αλκοόλ θεραπευτικό προϊόν, την ώρα που διαβάζουμε στο «Handbook of Useful Drugs» του State Medical Examining and Licensing Boards των ΗΠΑ: «μικρές δόσεις αλκοόλ παράγουν ευφορία, διεγείρουν την αναπνοή … και τροποποιούν την κυκλοφορία του αίματος. Η αλκοόλη χρησιμοποιείται ως διεγερτικό, διουρητικό, εφιδρωτικό και υπνωτικό». Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι του δίνουμε να καταλάβει, καθώς λίγο πιο κάτω το εγχειρίδιο προειδοποιεί ότι στην πλειονότητα των περιπτώσεων το αλκοόλ «τείνει να κάνει περισσότερο κακό παρά καλό»…
Το αλκοόλ μπορεί να πιάσει φωτιά ανά πάσα στιγμή
Έχετε ποτέ αναρωτηθεί τι βαθμούς πρέπει να έχει το αλκοόλ για να αρπάξει φωτιά; Στα παλιά τα χρόνια το ουίσκι δοκιμαζόταν για την αυθεντικότητα και την περιεκτικότητά του σε αλκοόλ χύνοντας μερικές σταγόνες πάνω σε μπαρούτι. Αν το ουίσκι άναβε και το μπαρούτι αναφλεγόταν, το ουίσκι ήταν «εντάξει». Δεν είναι βέβαια το υγρό που αναφλέγεται, αλλά οι αναθυμιάσεις του. Όσο μεγαλύτεροι οι βαθμοί του, τόσο περισσότερες οι αναθυμιάσεις (παράγοντας που εξαρτάται φυσικά και από τη θερμοκρασία). Αν προσπαθήσουμε με ένα σπίρτο να ανάψουμε βότκα σε θερμοκρασία δωματίου, δεν πρόκειται φυσικά να «αρπάξει». Αν ωστόσο αντικαταστήσουμε το σπίρτο με αναπτήρα, η βότκα θα αναφλεγεί προσωρινά: η φλόγα του αναπτήρα ζεσταίνει ελαφρώς το ποτό, παράγοντας περισσότερες αναθυμιάσεις. Αν μάλιστα ζεστάνουμε τη βότκα προσεκτικά σε μεγαλύτερες θερμοκρασίες, τότε οι αναθυμιάσεις θα την κάνουν να αρπάξει κανονικά φωτιά και να καεί ενεργητικά (γεγονός που δεν αποπειρόμαστε ποτέ στο σπίτι, γιατί ο κίνδυνος είναι ιδιαίτερα αυξημένος!). Το εύφλεκτο του αλκοόλ σε υψηλούς βαθμούς ήταν άλλωστε ένας από τους λόγους που επέβαλλε χαμηλότερους βαθμούς στα μαζικής κατανάλωσης εμφιαλωμένα αλκοολούχα ποτά…
Το αλκοόλ υπάρχει ακόμα και στο Διάστημα
Πίσω στο 2006, οι αστρονόμοι άρχισαν να καταγράφουν τεράστια νέφη από αλκοόλ που πλέουν στα βάθη του Διαστήματος. Κάποια από τα νέφη αυτά εκτείνονται ακόμα και σε 288 δισεκατομμύρια μίλια! Το μεγαλύτερο μέρος του διαστημικού αυτού αλκοόλ είναι στην πραγματικότητα μεθανόλη. Στη Γη η μεθανόλη είναι ένα από τα υποπροϊόντα της απόσταξης αλκοόλ και είναι ιδιαίτερα δηλητηριώδης. Πόσο αλκοόλ υπάρχει στο Σύμπαν; Κανείς δεν ξέρει με βεβαιότητα, οι αστρονόμοι αποπειράθηκαν ωστόσο μια πρόβλεψη: περισσότερο από 4 επτάκις εκατομμύρια ουγγιές, 4 τρισεκατομμύρια-τρισεκατομμύρια ποτά δηλαδή! Όσο για τον ρόλο των αλκοολούχων αυτών νεφών στα πέρατα του Διαστήματος, δεν είναι ακόμη σαφής, ούτε βέβαια και το γεγονός πώς βρέθηκε το αλκοόλ εκεί πάνω. Αυτό που ξέρουμε για την ώρα είναι ότι παίζουν σημαντικό ρόλο στον σχηματισμό των άστρων. Χάρη στο αλκοόλ δηλαδή, ένα αστέρι γεννιέται!
Το αλκοόλ μειώνει τη θερμοκρασία του σώματος
Έχετε νιώσει ποτέ τόσο κρύο που να αποφασίσετε να πιείτε ένα ποτηράκι κονιάκ για να ζεσταθείτε; Και το «γιατρικό» δουλεύει πράγματι, σωστά; Σωστά, όχι ωστόσο με τον τρόπο που νομίζουμε. Στην πραγματικότητα, το αλκοόλ ελαττώνει τα επίπεδα θερμοκρασίας του σώματος, μας κάνει απλώς να νιώθουμε πιο ζεστοί, όχι να είμαστε. Κι αυτό γιατί το σώμα ψεύδεται! Όταν αισθανόμαστε κρύο, το αίμα απομακρύνεται από το δέρμα για να διατηρήσει τη θερμοκρασία του σώματος και να προστατεύσει τα εσωτερικά ζωτικά όργανα. Αυτό που κάνει το αλκοόλ είναι να διαστέλλει τα επιφανειακά αιμοφόρα αγγεία, ανοίγοντας και πάλι τις «κάνουλες» του αίματος προς την επιδερμίδα. Όταν ωστόσο το αίμα επιστρέψει από το κρύο δέρμα έχει κρυώσει κι αυτό, μεταφέροντας τις χαμηλότερες θερμοκρασίες του στο εσωτερικό και επηρεάζοντας προς τα κάτω τη θερμοκρασία του σώματος. Αυτό οδηγεί σε αυξημένο κίνδυνο υποθερμίας, γι’ αυτό και το αλκοόλ δεν ενδείκνυται στα κρύα…
Η σαμπάνια έχει 3 φορές περισσότερη πίεση από ένα ελαστικό αυτοκινήτου
Αν λάβουμε υπόψη ότι το λάστιχο ενός συνηθισμένου αυτοκινήτου έχει περίπου 30 PSI (λίβρες ανά τετραγωνική ίντσα), η πίεση στο εσωτερικό της φιάλης μιας σαμπάνιας αγγίζει το «τρελό» νούμερο των 90 PSI! Γι’ αυτό και ο φελλός του μπουκαλιού είναι φυλακισμένος ερμητικά σε ένα συρμάτινο περίβλημα (το muselet). Γι’ αυτό και όταν πρωτοαναπτύχθηκε η σαμπάνια είχε το παρατσούκλι «le vin du diable» [το κρασί του διαβόλου], λόγω των ιπτάμενων φελλών και των μπουκαλιών που «έσκαγαν»! Ο λόγος για την αυξημένη πίεση στο εσωτερικό της φιάλης είναι ότι στη σαμπάνια η διαδικασία της ζύμωσης συνεχίζεται και μετά την εμφιάλωση. Όσο για την ταχύτητα που μπορεί να αγγίξει ο απασφαλισμένος φελλός, μιλάμε για 75 χλμ/ώρα (και παραπάνω!). Γι’ αυτό και δεν παίζουμε ποτέ με το μπουκάλι της σαμπάνιας, τα ατυχήματα καραδοκούν…