Τελικά είναι τόσο εύκολο να διαδοθούν οι ψεύτικες ειδήσεις. Και το χειρότερο είναι ότι καταπίνονται αμάσητες…
Ήταν το 2013 όταν το Acta Acustica united with Acustica, το επίσημο επιστημονικό περιοδικό της Ευρωπαϊκής Ενωσης Ακουστικής (European Acoustics Association), ανέφερε πως η ακουστική του θεάτρου της Επιδαύρου είναι τέλεια προσαρμοσμένη και κατάλληλη για την υποστήριξη της ομιλίας σε παραστάσεις αρχαίου δράματος, επιβεβαιώνοντας τα όσα γνωρίζαμε από το παρελθόν του ιστορικού θεάτρου…
Τα ευρήματα της επικαιροποιημένης μελέτης παρουσιάστηκαν πρώτη φορά στο 1ο Πανευρωπαϊκό Συνέδριο Ακουστικής Αρχαίων Θεάτρων, που είχε πραγματοποιηθεί στο Πανεπιστήμιο Πατρών τον Σεπτέμβριο του 2011.
Η μέτρηση και η ανάλυση της ακουστικής του αρχαίου θεάτρου της Επιδαύρου ενδιέφερε τους μελετητές λόγου του ότι η απαρχή του ακουστικού σχεδιασμού χώρων μεγάλων ακροατήριων βρίσκεται στην αρχιτεκτονική των αρχαίων ελληνικών θεάτρων, ενώ το εν λόγω θέατρο, είναι εκείνο που έχει λάβει άριστα σε σχέση με την καταληπτότητα της ομιλίας, ακόμη και στις πιο απομακρυσμένες θέσεις του κοίλου του θεάτρου.
Ακόμα και οι μετρήσεις που έγιναν παρουσία θεατών, δεν κατέγραψαν κάποια ουσιαστική μείωση αυτής της εξαιρετικής ακουστικής του θεάτρου. Οι ανακλάσεις που φθάνουν στον ακροατή από τις κοντινές επιφάνειες των εδωλίων συντελούν στο να είναι τέλεια η ακουστική.
Από την άλλη, οι σύγχρονες έρευνες αποδεικνύουν πως οι μάσκες που φορούσαν οι ηθοποιοί στην αρχαιότητα, αλλοίωναν τη χροιά της φωνής, ωστόσο την ίδια ώρα ενίσχυαν την ένταση της. Η φωνή του ηθοποιού με την μάσκα δημιουργούσε επίσης, εξαιρετικά υψηλή ηχητική στάθμη στα αυτιά του. Η καταγραφή που δημοσιεύθηκε στο Acta Acustica united with Acustica έγινε με πρωτοβουλία του Ελληνικού Ινστιτούτου Ακουστικής.
Ο Νίκο Νετκλέρκ και η Σίντι Ντεκέιζερ του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Τζόρτια, οι οποίοι είχαν ήδη μελετήσει την ακουστική σε αρχαία θέατρα των Μάγια στο Μεξικό, διερεύνησαν και εκείνοι τη θαυμάσια ακουστική της Επιδαύρου.
Οι υπολογισμοί τους έδειξαν ότι οι κλιμακωτές θέσεις του θεάτρου λειτουργούν ως ηχητικό φίλτρο, καθώς το σχήμα τους είναι ιδανικό για να καταστέλλει τους ήχους χαμηλής συχνότητας, κύριο συστατικό του θορύβου. Η διάταξη των θέσεων, που θυμίζει τα πάνελ ηχομόνωσης σε σχήμα αβγοθήκης, φιλτράρει τις συχνότητες κάτω από 500 Hertz, όπως το μουρμούρισμα του κοινού και το θρόισμα των φύλλων.
Η εξασθένιση των χαμηλών συχνοτήτων επιτρέπει να ακούγονται πλουσιότερες οι φωνές των ηθοποιών, που αποτελούνται κυρίως από υψηλές συχνότητες. Η αφαίρεση των χαμηλών τόνων από τις φωνές δεν δημιουργεί πρόβλημα, καθώς ο ανθρώπινος εγκέφαλος μπορεί να συμπληρώνει τις συχνότητες που λείπουν -ένα φαινόμενο που αξιοποιείται σε ηχεία μικρού όγκου τα οποία ακούγονται στο αφτί πολύ μεγαλύτερα.
Μέχρι εδώ όλα καλά.
Το τελευταίο διάστημα σε διάφορα site “πατριωτικού” περιεχομένου δημοσιεύθηκαν πράγματι άρθρα που ισχυρίζονται πως στην Επίδαυρο ακούγονται μόνο τα ελληνικά και οι άλλες γλώσσες δεν μπορούν να ακουστούν λόγω του συντονισμού των ήχων. Η έρευνα που παρουσιάζεται δεν αποδίδεται πουθενά, ούτε φέρει κάποια πηγή. Για το θέμα τοποθετήθηκε ο γλωσσολόγος, μεταφραστής και συγγραφέας Νίκος Σαραντάκος που διατηρεί το βραβευμένο ιστολόγιο, “Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία”. Ένα blog που πραγματεύεται ετυμολογικά και λεξικογραφικά ζητήματα.
Ο κ. Σαραντάκος, με κοινοποίηση του στα social media, γράφει χαρακτηριστικά με το χιούμορ που αρμόζει στην περίσταση: “Θα θυμάστε, όσοι έχετε πάει με το σχολείο στην Επίδαυρο, ότι ο δάσκαλος έσκιζε από κάτω ένα χαρτάκι κι εμείς το ακούγαμε στα πάνω διαζώματα. Ε λοιπόν, το ακούγαμε καλά επειδή *το έσκιζε στα ελληνικά* -αν το έσκιζε σε άλλη γλώσσα, δεν θα το ακούγαμε!”.
Η επακριβής ανάρτηση του Νίκου Σαραντάκου στην προσωπική του σελίδα στο Facebook:
“Κυκλοφορεί και ξανακυκλοφορεί στη μπλογκόσφαιρα ένα άρθρο για την ακουστική του αρχαίου θεάτρου της Επιδαύρου (οχιδεβαζωλινκ), το οποίο καταλήγει στην εξής μεγαλοπρεπή μπούρδα:
“Η ακουστική λοιπόν στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου έχει το αξιοπερίεργο, ότι έτσι όπως ακούγονται καθαρά τα Ελληνικά εκεί, δεν μπορούν να ακουστούν άλλες γλώσσες, υπάρχει δηλ. κάποιου είδους συντονισμού του ήχου, της Μαθηματικής Ελληνικής γλώσσας, του χώρου και της ακουστικής, και αυτό γιατί η Ελληνική γλώσσα είναι μουσική γλώσσα.”
Θα θυμάστε, όσοι έχετε πάει με το σχολείο στην Επίδαυρο, ότι ο δάσκαλος έσκιζε από κάτω ένα χαρτάκι κι εμείς το ακούγαμε στα πάνω διαζώματα. Ε λοιπόν, το ακούγαμε καλά επειδή *το έσκιζε στα ελληνικά* -αν το έσκιζε σε άλλη γλώσσα, δεν θα το ακούγαμε!
Βλέπετε ότι ο εθνικισμός όχι απλώς προκαλεί τη βλακεία αλλά και την προϋποθέτει.
Το λυπηρό είναι ότι το επιδαύριο μπουρδολόγημα αναρτήθηκε επίσης σε ομάδα του Φέισμπουκ που συγκεντρώνει κυρίως φιλολόγους (ΦΙΛΟΛΟΓΟΙ τάδε, λέγεται) όπου συγκέντρωσε περίπου 200 λάικ και αρκετές αναδημοσιεύσεις, ενώ συνήθως οι αναρτήσεις στην ομάδα συγκεντρώνουν 5-6 λάικ.
Που σημαίνει ότι η βλακεία και ο εθνικισμός καλλιεργούνται”.
Από το 1955 μέχρι σήμερα το θέατρο της Επιδαύρου έχει φιλοξενήσει τους σημαντικότερους Έλληνες σκηνοθέτες και ηθοποιούς καθώς και πληθώρα άλλων σπουδαίων καλλιτεχνών ως συντελεστές παραστάσεων. Παρουσιάστηκαν επίσης γνωστοί ξένοι θίασοι ή συνεργασίες με επιφανείς ξένους συντελεστές. Οι παραστάσεις του φεστιβάλ συχνά γνώρισαν τεράστια διεθνή αναγνώριση. Την ίδια ώρα, πρέπει να γράφουμε το προφανές προς αποσαφήνιση ακόμα και όσων για τους περισσότερους, φαντάζουν “λογικά”. Καμία έρευνα δεν έχει δημοσιευθεί επώνυμα και ενυπόγραφα που να αποδεικνύει ότι μόνο τα ελληνικά ακούγονται καλά στην Επίδαυρο.
Περί “ελληνικών που ακούγονται μόνο εκείνα τόσο τέλεια στο θέατρο”, μπορεί άλλωστε να ανατρέξει κανείς σε εμφανίσεις της σπουδαίας Μαρίας Κάλλας στην Επίδαυρο και να δει στο διαδίκτυο βίντεο με ερμηνείες της σε έργα σαν τη Νόρμα του Μπελίνι, αλλά και σαν τη Μήδεια του Τσεερουμπίνι, στα ιταλικά φυσικά.
Φυσικά, η ανάρτηση του κ. Σαραντάκου συγκέντρωσε και πολλαπλά σχόλια. Ορισμένα εξ αυτών, και τα πιο εύστοχα παρακάτω:
-“Κύριε Σαραντάκο είναι αλήθεια! Πολύ πριν το Καστελόριζο θυμάμαι το ανηψάκι μου να αφήνει να πέσει ένα κέρμα στο γνωστό σημείο και εγώ από ψηλά άκουσα σε άπταιστα Ελληνικά την εξής προφητεία “οι καταθέσεις σου κινδυνεύουν , η λιτότητα γαρ εγγύς” στη συνέχεια απλώθηκε στον αέρα η ιαχή ΔΝΤ! ΔΝΤ! ΔΝΤ! Έτσι κατάφερα να τα βγάλω εγκαίρως όλα στην Ελβετία και δεν άνοιξε μύτη”.
-“Πέρυσι είδα το θέατρο του ΝΟ στην Επίδαυρο. Δυστυχώς επειδή μιλούσαν γιαπωνέζικα, ακούγαμε μόνο τους υπερτιτλους που ήταν στην Ελληνική. Θαύμα”.
Αντί επιλόγου: Ριχάρδος Γ’ στην Επίδαυρο. Kevin Spacey σε σκηνοθεσία Sam Mendes. Από την πάνω γωνία του θεάτρου, τελευταίο διάζωμα, ένα βίντεο του aeginanews τραβηγμένο με ένα κινητό τηλέφωνο: